ابن سینا از نظر گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان بی طرف و برجسته غربی است که شب و روز خود را صرف تحقیق در مورد آثار این معجزه کردند. . در هر سنی به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید.
تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و درباره ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلاً با آنچه در ایران نوشته ایم قابل مقایسه نیست.
یکی از دروس اجباری ما در مورد فلسفه دکارت در اوایل انقلاب و در دوران جنگ کاربردی بود، زمانی که من در دانشگاه خوزه فرانسه در مقطع فوق لیسانس تحصیل می کردم. استاد ما دکتر دومینیک لوکور، یکی از دکارتیان برجسته در فرانسه بود که این درس را تدریس کرد. در روز اول درس این سوال را مطرح کرد: چرا دکارت قبل و بعد از خود با دیگر فیلسوفان فرانسوی متفاوت است و آیا واقعاً تافته ای متفاوت است؟ باید در پرانتز بگویم که فرانسوی ها همیشه خود را عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را به دکارت نسبت می دهند.
با این سوال ، سکوت در کلاس حاکم شد. برخی از دانشجویان پاسخی دادند که استاد نپذیرفت. بعد خود معلم با جواب عجیبش کلاس را از حالت تعلیق خارج کرد که برای من هم تعجب آور بود. آن روزها مصادف با اوایل انقلاب و جنگ تحمیلی بود و رسانه های فرانسوی شبانه روز اخبار جنگ و انقلاب ایران را پخش می کردند و بحث مفصلی در مورد آنها می کردند. معلم گفت: «اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را جست و جو کنید، با تشیع مواجه می شوید که بر خلاف سایر مذاهب اسلامی، انقلابی است و همواره با پادشاهان و حاکمان در ستیز بوده و آنها را به رسمیت نمی شناسد. ابن سینا بزرگوار فیلسوف ایرانی که غرب قرون وسطی دانش و فلسفه خود را مدیون اوست، نیز از همان مذهب انقلابی شیعه است.» او که به این مذهب انقلابی وابسته بود، همراه با حاکمان زمان خود به قدرت رسید و از شهر و دیار آواره شد.
وی ادامه داد: به نظر من دکارت که یکی از خوانندگان آثار فلسفی ابن سینا به زبان لاتین بود، نه تنها در علم و فلسفه، بلکه از مبانی فلسفی سلف ایرانی خود، دکارت نیز تحت تأثیر شیوه زندگی او بود. بود، که من هستم.» او تحت تأثیر کار فلسفی ابن سینا در مورد انسان معلق نتیجه گرفت.علاوه بر این بهره برداری علمی و فلسفی، می بینیم که دکارت در طول زندگی اش برای یافتن خانه ای امن و جستجوی سایه اش بی قرار بود. از شهری به شهر دیگر و از کشوری به کشور دیگر برای انجام تحقیق می دوید و در این عمل شما ناخوشایند خواهید شد. می خواهد از ابن سینا الگو بگیرد.»
سر کلاس خیلی خوشحال شدم که استاد اینقدر از ابن سینا تعریف کرد، اما متاسفم که نتوانستیم یک نمونه از کار فرانسوی دکارت را برای ابن سینای ایرانی انجام دهیم. این امر مرا بر آن داشت تا با نگاهی تازه به طرح تحقیقاتی آینده ام، کتابی درباره ابن سینا بنویسم.
پس از فارغ التحصیلی ، به ایران بازگشتم و ضمن تدریس در دانشگاه صنعتی شریف در م Instituteسسه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ، در مورد علمای اسلام در ایران تحقیق می کردم. در این زمان دکتر مهدی گلشنی ریاست پژوهشکده را بر عهده داشت و من چندین ویژه نامه درباره خیام و خواجه ناصر منتشر کردم. پس از آن پروژه ابن سینا را به عهده گرفتم و درخواست مقاله ای از داخل و خارج از ایران تا چاپ کتاب کردم. تا پیش از این، علمای بزرگ ابن سینا بیشتر به مسائل معنوی و عرفان ابن سینا پرداخته بودند; اگر به مطالعه سایر جنبه های ابن سینا در غرب مانند ریاضیات، نجوم، کیهان شناسی، موسیقی می پردازم و می خواهم با ارائه ترجمه هایی از این گونه آثار به ابن سینای معاصر کشورم روی بیاورم. نویسندگان و مترجمان این کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند. متاسفانه در حین پخش کتاب، دکتر ساسان سپنتا نویسنده ایرانی و آقای مائورو زونتا نویسنده فرانسوی درگذشتند. او گفت که نمی تواند انتشار مقاله خود را ببیند.
آقای قسام فینیانوس ، نویسنده سوری مقاله ای ، به دلیل حمله داعش و گروه های تروریستی به سوریه ، موقعیت سابق خود را ترک کرد و دیگر از او اطلاعی ندارم. یکی از مقالات خوب این کتاب مقاله دکتر گلشنی و شاگردش دکتر جمالی در مورد آگاهی و رابطه ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا است. من همچنین دو مقاله درباره آثار نجومی ابن سینا ، یکی به زبان فارسی و دیگری به زبان فرانسه نوشته ام که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. همچنین مقالاتی در زمینه منطق منوال از دیدگاه ابن سینا توسط منطق دانان خارجی داریم که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده است و این نوشته ها نیز حاوی نگاهی نو به موضوعات منطقی ابن سینا است.
علت تألیف کتابی درباره ابن سینا تنها دانش ابن سینا نبود، بلکه نقشی بود که این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی داشت. او به تنهایی الگوی تمدن است، به هر شکلی که به آن نگاه کنید! مثلاً اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرق و غرب را مطالعه کنید، می بینید که برای رسیدن به اهداف علمی، گاهی باید از برخی خواسته های قلبی خود دست بکشند و از دستورات پادشاهان اطاعت کنند. حاکمان ما خیلی ها داریم که نیازی به ذکر نامشان نمی بینم. برخی از افرادی که فقط علم داشتند و از اخلاق و دین محروم بودند ، به دلیل وابستگی به زندگی مادی و دارایی های دنیوی ، از دانش خود در خدمت دشمنان بشریت استفاده کردند.
یکی دیگر از خصوصیات ابن سینا این بود که بسیاری از علوم زمان خود او را احاطه کرده بودند. امروزه به دلیل گسترش علم و ظهور دانش جدید ، برخی معتقدند که بر خلاف گذشته ، باید فقط در یک علم تخصص داشت و زندگی انسان برای مطالعه بسیاری از علوم برای محقق معاصر کافی نیست؛ اما اینها نیز اغلب قادر به نوآوری و اکتشاف در همان حوزه تخصصی نیستند. من با برخی از این اساتید در دانشگاه صنعتی شریف و سایر دانشگاه‌ها آشنا شده‌ام و متوجه شده‌ام که آنها نه تنها از موضوعات اساسی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست کشورشان بی‌اطلاع هستند. آنها همچنین در زمینه تخصص خود از ابتکار عمل خالی هستند. مثلا من یک استاد ریاضی را می شناسم که جبری است اما وارد بحث های هندسی نمی شود و بالعکس اگر ابن سینا را مطالعه کنید از اطرافیانش در علوم مختلف متحیر می شوید!
دانشگاه صنعتی شریف و استاد گروه فلسفه این دانشگاه یادداشتی را درباره ضرورت توجه بیشتر به ابعاد ناشناخته این دانشمند بزرگ برای ما ارسال کرده است که در ادامه می خوانید. ما ایرانیان بزرگان علمی و فلسفی خود را بطور کلی و ابن سینا را بطور خاص نمی شناسیم و باید و احتمالاً باید داشته باشیم و این عدم آگاهی مانع از عرضه کالاهای ارزشمند خود به بازار جهانی شده است. از طرف دیگر غربی ها در این موضوع از ما پیشی گرفته اند. ابن سینا از حیث گستردگی و غنای آثارش همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت دانشمندان بی طرف و برجسته غربی است که شب و روز خود را صرف تحقیق در مورد آثار این معجزه کرده اند. صرف کرد. در تمام سنین به سوالات علمی و فلسفی امروز پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان، از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و درباره ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در برخی از این سمینارها اصلاً با آنچه در ایران نوشته ایم قابل مقایسه نیست. انگیزه اصلی من از تالیف این کتاب ترجمه و چاپ برخی از این گونه مقالات بوده است و شما با بررسی مقالات این کتاب با من موافق خواهید بود.
23302