افزایش سرطان‌های روده و معده با مصرف این خوراکی
فست فود یا غذای فوری و سریع عنوانی است برای غذا‌هایی که به سرعت طبخ و آماده می‌شوند. آن‌ها غذا‌های آماده‌ای هستند که معمولاً بدون چنگال، قاشق و بشقاب و عمدتا به شکل ساندویچی سرو می‌شوند و غذای انگشتی به حساب می‌آیند. این نوع غذا‌ها هرچند ظاهر و طعم جذاب دارند، اما عادات غذایی نادرستی همچون پرخوری، کم تحرکی و سریع غذا خوردن را ایجاد می‌کنند.
بر اساس گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سرطان معده با ۱۳.۷۰ و سرطان روده بزرگ با ۱۳.۳۱ در هر ۱۰۰ هزار نفر از شایعترین سرطان‌ها در کشور ما به شمار می‌آیند و عادات بدغذایی بیشترین نقش را در بروز این بیماری‌ها دارند.
همبرگر، انواع ساندویچ‌های سوسیس و کالباس، هات داگ، سیب زمینی سرخ کرده، مرغ سوخاری، ناگت مرغ، انواع پیتزا و … جزو فست فود‌ها یا غذا‌های آماده بشمار می‌روند.
ترکیب غذا‌های آماده چیست
مینا سادات کارشناس تغذیه در این زمینه به خبرنگار ایرنا می‌گوید: ترکیبات سوسیس و کالباس که شایعترین نوع غذا‌های آماده هستند، شامل گوشت چرخ کرده گوشت گاو، گوساله، بره، گوسفند، مرغ و بوقلمون است که ۴۰ تا ۹۰ درصد محتویات سوسیس و کالباس را تشکیل می‌دهند. همچنین نمک به عنوان طعم دهنده، نگهدارنده (به علت خاصیت ضدباکتریایی) و پیونددهنده ذرات گوشت به این غذا‌های آماده اضافه می‌شود که جذب کلسیم و پروتئین در بدن با مصرف زیاد این غذا‌ها به علت نمک بالای آن‌ها کم شده و منجر به پوکی استخوان می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: ادویه جات، فلفل، دانه خردل، پیاز، سیر، رازیانه و زنجبیل برای ایجاد طعم‌های مختلف در انواع سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می‌گیرند، نیترات‌ها و فسفات‌ها نیز جهت حفظ رنگ و طعم و نیز نگهدارنده در سوسیس و کالباس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سادات اظهار می‌دارد: متاسفانه این دو ماده در بدن به یک ترکیب سرطان زا به نام نیتروزامین تبدیل می‌شوند، بسیاری از نیتروزامین‌ها در ایجاد تومور‌های بدخیم نقش دارند، سرطان‌های معده و روده در سال‌های اخیر عمدتاً به علت استفاده بی رویه از غذا‌های آماده و کنسرو شده به ویژه مواد غذایی که به روش غیراستاندارد تهیه می‌شوند، در دنیا به شدت افزایش یافته است.
عوارض ناشی از مصرف غذا‌های آماده کدامند
این کارشناس با بیان اینکه چاقی و اضافه وزن، بیماری‌های قلبی و عروقی و اختلالات گوارشی و کبد از عوارض مصرف این مواد هستند، می‌افزاید: این نوع غذا‌ها با کالری، نمک و چربی به ویژه اسید چرب اشباع بالا و ویتامین و مواد معدنی اندک، در درازمدت خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهند و نان‌های مورد استفاده در غذا‌های آماده نیز بدون سبوس است که منجر به کاهش دریافت فیبر مورد نیاز بدن می‌شود.
سادات هشدار می‌دهد: شیوع برخی از سرطان‌ها ماننده روده و معده نیز از عوارض مصرف مداوم غذا‌های آماده است که به علت ترکیبات نیترات و نیتریت ایجاد می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: انواع چاشنی‌ها و سس‌هایی که همراه با غذا‌های آماده مصرف می‌شوند محرک اشتها، ترشح اسید معده و حرکات سیستم گوارشی هستند که این موضوع زمینه را برای پرخوری و بروز چاقی فراهم می‌آورد.
سادات خاطرنشان می‌کند: در رستوران‌هایی که غذا‌های آماده سرو می‌شوند، غذا‌ها از پیش آماده شده و در طول روز گرم نگه داشته می‌شوند به همین دلیل احتمال آلودگی در آن‌ها افزایش می‌یابد و به هنگام سرخ کردن برخی از غذا‌های آماده، میزان موادمغذی موجود در غذا به مقدار زیادی کاهش می‌یابد، همچنین هضم این مواد در دستگاه گوارش به علت چربی بالای آن‌ها مختل می‌شود.
وی با بیان اینکه هنگام خرید سوسیس و کالباس باید دقت بیشتری کرد، می‌گوید: سوسیس و کالباس دارای بوی خوب و مطلوبی است و هرگونه بوی نامناسب مشکوک است، هرگونه لکه غیرعادی در سطوح به رنگ سبز یا قهوه‌ای مشکوک بوده و در صورت مشاهده آن‌ها از خرید خودداری شود.
سادات بیان می‌کند: کالباس و سوسیس‌های بدون بسته بندی و مشخصات را هرگز خریداری نکنید و از قراردادن کالباس‌های برش داده شده در نایلون‌های مشکی جدا خودداری کنید.
وی می‌گوید: روی تمام پوشش ها، ویژگی‌های محصول را شامل درصد گوشت، پروتئین، چربی، مهراستاندارد، نام و نوع فرآورده، نام مواد به کار رفته در فرآورده، نام و نشانی تولیدکننده، شماره پروانه ساخت و پروانه بهره برداری، تاریخ تولید و انقضا، عبارت “دریخچال نگهداری شود”، روش و درجه حرارت نگهداری و مدت زمان نگهداری باید کنترل شود.
این کارشناس تغذیه تاکید می‌کند: از خرید کالباس و سوسیس حاوی حباب‌های هوا خودداری کنید، این حباب‌ها به ویژه در هنگام برش کالباس خود را نشان می‌دهد. حباب هوا باعث تغییر رنگ، طعم و بو می‌شود، حالت نرم و پفکی در سوسیس و کالباس ایجاد می‌کند.
توصیه برای کاهش خطر مصرف غذا‌های آماده
وی ادامه می‌دهد: در صورت تمایل زیاد به مصرف غذا‌های آماده و برای کاهش مصرف این مواد، تعداد دفعات مصرف را در طول زمان کاهش دهید و تا حد امکان موادغذایی را در شرایط مناسب از نظر نگهداری، نوع روغن مصرفی و با استفاده از مواد اولیه تازه و سالم در منزل تهیه کنید.
سادات می‌گوید: برای کاهش اثرات مضر غذا‌های آماده، از میوه‌ها و سبزی‌های سالم و تازه در کنار غذا استفاده کنید. مصرف مقادیر مناسب این مواد می‌تواند ویتامین‌های لازم برای بدن را تامین کرده و اثرات مضر مواد سرطان زایی را که با مصرف زیاد غذا‌های آماده وارد بدن شده است، خنثی کند.
وی می‌افزاید: مصرف غذا‌های شور و چرب مانند پنیر پیتزا، چیپس، ترشی جات، خیارشور، انواع سس و سیب زمینی سرخ کرده را که معمولا به همراه غذا‌های آماده مصرف می‌شوند، باید کاهش یابد. همچنین انواع سس‌ها و پنیر پیتزا نیز مملو از چربی اضافی است بنابراین ضمن توصیه به عدم استفاده از روغن‌های جامد، بر استفاده از روغن‌های مخصوص سرخ کردنی در حجم کم برای موارد سرخ کردن و کاهش مصرف غذا‌های چرب تاکید می‌شود.
نوشابه‌های گازدار تهدیدکننده سلامت
وی ادامه می‌دهد: نوشابه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی هاست که امروزه با طعم‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، این نوشابه‌ها جزو نوشیدنی‌های کافئین دار و شیرینی هستند که با استفاده از دی اکسید کربن، گازدار شده اند. مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که از سن کم شروع به مصرف نوشابه می‌کنند، چنان به کافئین آن وابسته می‌شوند که در بزرگسالی به شکلی ناخواسته یک نوشابه خور حرفه‌ای خواهند شد.
سادات تاکید می‌کند: زیاده روی در مصرف هرنوع ماده غذایی (حتی اگر مفید باشد) سلامت را به خطر می‌اندازد، مصرف این نوشیدنی به دلیل کالری قابل ملاحظه آن، در افرادی که دچار اضافه وزن هستند یا قصد کنترل وزن خود را دارند، باید محدود شود.
وی می‌افزاید: همچنین در صورت مصرف بیش از اندازه این نوشیدنی، اسیدفسفریک و گاز دی اکسید کربن موجود در آن با برداشت املاح از بافت استخوانی سبب پوکی استخوان می‌شود. بخشی از این گاز به دلیل فرآیند تخمیر در نوشیدنی تولید، اما بخش عمده آن توسط کارخانه‌های تولید ماءالشعیر به صورت صنعتی اضافه می‌شود؛ بنابراین اگر ماءالشعیر در مقایسه با سایر نوشابه‌های گازدار، ویتامین‌های بیشتری دارد و می‌توان آن را جایگزین آن نوشابه‌ها کرد، اما در مصرف آن هم باید اعتدال را رعایت کرد.
سادات تصریح می‌کند: نوشیدن نوشابه در کودکان به دلیل داشتن قند فراوان منجر به بی اشتهایی و نخوردن غذای اصلی می‌شود، افزایش برگشت غذا از معده به مری از دیگر مضرات مصرف نوشابه‌های گازدار است که این امر به ویژه در افراد مبتلا به زخم معده مشکل ساز می‌شود؛ بنابراین بهتر است این بیماران تا حد امکان از مصرف نوشابه‌های گازدار پرهیز کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: عادت به مصرف نوشابه‌های گازدار به دلیل فسفر زیاد موجود در آن‌ها موجب برداشت کلسیم از استخوان‌ها و دفع آن از طریق ادرار می‌شود و زمینه ایجاد پوکی استخوان را فراهم می‌سازد و به دلیل داشتن اسید فراوان موجب از بین رفتن مینای دندان و پوسیدگی آن می‌شود.
سادات می‌افزاید: کافئین موجود در نوشابه‌های انرژی زا و سایر نوشابه‌های گازدار در کودکان، نوجوانان و زنان باردار نیز با تاثیر سریع بر سیستم عصبی موجب به هم خوردن نظم خواب، بیش فعالی و اعتیاد به مصرف نوشابه می‌شود.