آموزش عیب یابی برق ساختمان، امری بسیار تخصصی می‌باشد که انجام آن به صورت غیر اصولی توسط اشخاص غیرمتخصص و ناوارد مشکلات بیشتری را نیز به وجود خواهد آورد. به این دلیل که سیستم الکتریکی ساختمان بسیار خطرناک می‌باشد و نداشتن مهارت در نحوه عیب یابی برق ساختمان، خطرات جانی برای این فرد به همراه خواهد داشت. همچنین ممکن است صدمات و آسیب‌های متعدد دیگری نیز به سیسم برق کشی ساختمان وارد کند.
مشکلات و اختلالاتی که در سیستم برق کشی ساختمان به وجود می‌آید، بسیار متنوع می‌باشد. از این رو در این مقاله به برخی از عیوب و مشکلات اشاره کردیم و نیز با نحوه رفع عيب سيم کشي برق ساختمان در هر یک از این نقاط آشنا خواهید شد.
عيب يابي برق ساختمان چيست؟
سيم کشي برق ساختمان مجموعه‌اي از اتصالات و جريان سيم فاز و نول مي‌باشد که در تمام نقاط خانه با کمک فيوزها، جعبه تقسيم و کليد و پريزها توزيع مي‌شود.
اين سيم کشي ممکن است روکار و يا توکار باشد اما در هر صورت در داخل ديوار و يا داخل لوله ها و داکت‌ها پنهان شده‌اند. از اين رو در عيب يابي برق يک واحد مسکوني، اداري و يا تجاري، مي‌بايست عيوب و اختلالات پنهان در ديوار يا داکت را با در نظر گرفتن اصول استاندارد درعيب يابي بررسي و رفع نمايند.
اصول عيب يابي سيم کشي برق ساختمان
همانطور که اشاره کرديم عيب يابي برق ساختمان امري تخصصي است که براي رفع هر چه راحت‌تر عيوب به وجود آمده بهتر است متخصصين عيب يابي، اصول و جوانبي را در نظر بگيرند. عيب يابي در هر ساختمان و با هر نوع کاربري و قدمت، از اصول يکساني پيروي مي‌نمايد.
اصول و جوانب کلي و استاندارد در مراحل رفع عيب سيم کشي برق ساختمان به شرح ذيل مي‌باشد.
پيدا کردن منبع و سرچشمه عيب
با توجه به پيچيده بودن سيم کشي در مسير برق رساني و تعداد زياد اتصالات، پيدا کردن سرچشمه عيب از اصلي ترين اصول عيب يابي محسوب مي‌شود. يک متخصص عيب يابي برق ساختمان بايد با استفاده از دانش و تجربه خود، شناخت کاملي بر تاسيسات و مدار الکتريکي ساختمان داشته باشد. با ارزيابي عملکرد هر يک از اتصالات و مدارها به راحتي مي‌توانند به سرچشمه و منبع اين عيب دسترسي پيدا کنند.
شناخت علت عيب
يکي ديگر از اصولي که در آموزش عيب يابي برق ساختمان مي‌بايست مورد توجه قرار داد، پيدا کردن و شناخت علت عيب مي‌باشد. شناخت علت عيوب و اختلالات، به متخصصين عيب يابي برق ساختمان کمک مي‌کند تا در کمترين زمان ممکن مشکل به وجود آمده را برطرف نمايند.
ارزيابي و بررسي سيستم برق کشي ساختمان به منظور شناخت علت عيب به کمک ابزار و تجهيزاتي مدرن ممکن خواهد بود. به وسيله اين ابزار نيازي به شکافتن ديوار يا دنبال کردن فيزيکي و بصري سيم براي يافتن عيوب نخواهند داشت. برخي از اين ابزار عبارت اند از: اهم سنج، ولت متر، مولتي متر، آمپرسنج و ردياب مدار.
به عنوان مثال با استفاده از ردياب مدار که به آن ردياب کابل نيز گفته مي‌شود، مي‌توانند در نقاط صعب العبور موقعیت خطوط زمین يا ديوار، سیم کشی کنترل يا خنثی ها يا فیدرها و خطوط انشعاب را مشخص و عيب يابي کنند.
يک ديگر از ابزار پيدا کردن عيوب و اختلالات به وجود آمده در سيستم برق ساختمان مولتي متر مي‌باشد. مولتي مترها براي بررسي ميزان جريان الکتريکي مانند ولتاژ يا آمپراژ مي‌باشد. مولتی متر به دو نوع مولتی متر آنالوگ و مولتی متر دیجیتال تقسیم مي‌شود. مولتي مترهاي ديجيتال به جهت کارايي بالاي آن بيشتر در عيب يابي مدارهاي الکتريکي استفاده مي‌شود. به اين شکل که به کمک مولتي متر مقدار جريان عبوري از مدار، قطع و يا وصل بودن کليد و يا اينکه آيا سيم انتقال دهنده جريان قطع يا وصل است، مشخص خواهد شد.
يافتن راه‌حلي براي رفع عيب سيم کشي برق ساختمان
اینکه این عیب ها در تاسيسات سيم کشي برق ساختمان چه هستند و چگونه ایجاد شده‌اند، می‌تواند مسیر صحيح‌تري برای آنکه چگونه آنها را مرتفع سازند، در اختیار برقکار مي‌گذارد. پس از شناخت منبع و علت عيوب به وجود امده، پيدا کردن راه‌حلي براي رفع اين عيوب صرفا به تجربه و دانش نيروي برقکار بستگي دارد.
نيروي متخصص کسي است که آموزش عيب يابي برق ساختمان ديده باشد. در اين آموزش، افراد علاوه بر آشنايي با کليه عيوب احتمالي در سيستم الکتريکي ساختمان، به نحوه عيب يابي برق ساختمان در هر موقعيتي نيز شناخت پيدا خواهند کرد. از اين رو يک برقکار با تجربه پس از يافتن نوع مشکل، در مدت زمان بسيار کمي قادر به حل آن خواهد بود.
ايجاد کمترين آسيب در حين کار
در کنار تمام اصول و قواعدي که در عيب يابي برق ساختمان گفته شد، ايجاد نکردن آسيب و حفظ پوشش سيم کشي نشان دهنده هنر و توانايي بالاي متخصص عيب يابي برق ساختمان مي‌باشد.
امروزه پيشرفت تکنولوژي و فناوري در ابزار و تجهيزات برق کشي و رفع عيوب برق کشي ساختمان موجب شده تا کمترين آسيب به ساختمان وارد شده يا حتي صدمه‌اي نيز به ساختمان وارد نشود.
آشنایی با کلاس‌های یادگیری الکتریکی؛ چرا افراد زیادی میخواهند از مدت یادگیری برق ساختمان مطلع شوند؟
برق ساختمان یکی از مهم ترین زیرشاخه‌های رشته برق محسوب می‌شود. در سال های اخیر شرکت در دوره‌های برق ساختمان با تقاضای چشمگیری رو به رو شده است. استقبال از رشته برق ساختمان دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. یکی از این دلایل، بازارکار رو به رشد شغل برق ساختمان می‌باشد. چرا که برق ساختمان از جمله اجزای عملیات ساختمانی و سیستم تاسیسات ساختمان است که استفاده از ان در هر مکانی ضروری است.
به عنوان مثال ممکن است رشته مرتبطی با برق مانند گرایش قدرت صرفا در حوزه‌ای خاص از جمله صنعت کاربرد داشته باشد. ولی گرایش برق ساختمان در کلیه اماکن مسکونی، اداری، تجاری، نظامی، تفریحی و حتی بخش‌هایی از اماکن صنعتی کاربرد دارد.
یکی دیگر از دلایل استقبال از برق ساختمان فنی حرفه ای، کوتاه مدت بودن دوره یادگیری و در عین حال تخصصی بودن آن می‌باشد. شرکت در دوره‌های برق ساختمان این امکان را برای کاراموزان فراهم می‌آورد که آموزشی حرفه‌ای و تخصصی زیرنظر اساتیدی با تجربه و متخصص در این رشته داشته باشند. مدت یادگیری برق ساختمان در این دوره بسیار کوتاه‌تر از سایر روش‌های یادگیری برق ساختمان می‌باشد. به همین دلیل کارآموزان سریع‌تر وارد بازارکار خواهند شد.
علاوه بر موضوعاتی که اشاره کردیم، دوره برق ساختمان به صورت تئوری و عملی برگزار می‌شود که به جهت فنی بودن این شغل، بخش زیادی از آموزش در این دوره به صورت عملی خواهد بود. عملی بودن آموزش نیز یکی از دلایلی است که کارجویان، کلاس‌های برق ساختمان را به عنوان روش یادگیری خود انتخاب می‌نمایند. آموزش عملی به کارآموزان کمک می‌کند تا برای ورود به بازارکار مشکلی نداشته باشند و با سریع‌ترین حد ممکن از فرصت‌های شغلی موجود در این حرفه استفاده نمایند.
بوی سوختگی از کابل و سیم‌ها نشانه چیست؟
عموما بوي سوختگي از کابلها نشان دهنده سوختگي عايق و روکش سيم‌ها مي‌باشد. اصلي ترين دليل سوختگي روکش سيم‌ها، داغ شدن بيش از حد آن مي‌باشد.
انواع تجهيزات مورد استفاده خانگي و روشنايي جهت کار کردن نياز به جريان برق دارند. گاهي ممکن است به علت خراب شدن اين دستگاه‌ها جرياني بيشتر از حد معمول دريافت کنند که اين افزايش اضافه بار قابل تحمل توسط سيم و کابلها نخواهد بود و موجب بالارفتن حرارت در کابل و ذوب شدن آن مي‌شود.
علاوه بر اين موضوع ممکن است به علت عدم آگاهي، مقدار زيادي از بار الکتريکي را از يک پريز يا خط توزيع برق مصرفي در خانه بخواهيد دريافت کنيد. در اين شرايط نيز به دليل دريافت جريان بيش از حد معمول و اضافه بار در سيم کشي، بوي سوختگي از آن پريز را استشمام خواهيد کرد. عدم توجه به بوي سوختگي از کابلها، موجب ذوب شدن بيش از حد عايق و خود سيم پيچي خواهد شد.
در اين صورت بدوا باید جریان برق ساختمان از منبع آن يا اگر آن واحد مجهز به جعبه فيوز است، از طريق جعبه فيوز قطع شود و سپس با کمک يک برقکار متخصص اقدام به تعويض سيم سوخته نمايند.
بررسي دلیل پریدن دائمي فیوز برق
جعبه فیوز وسیله‌ای است که براي حفاظت از مدارهاي الکتريکي در اماکن مسکوني، اداري، تجاري و تفريحي استفاده مي‌شود. به اين نحو که جريان الکتريکي عبوري را ارزيابي کرده و در صورتي که با افزايش جريان عبوري در مدار مواجه شود آن را قطع مي نمايد که اصطلاحا به عنوان پريدن فيوز نيز شناخته مي‌شود. در نتيجه اين وسيله موجب محافظت مدار و سيم کشي در برابر آتش‌سوزی، انفجار و هر آسیب جدي دیگری مي‌شود.
يکي از دلايلي که موجب پريدن و قطع فيوز برق مي‌شود، ممکن است اتصالي در سيم کشي برق ساختمان باشد. اگر جریانی بیشتر از جریان برق مصرفی در سیم وجود داشته باشد، اتصال کوتاه اتفاق مي‌افتد. اتصال کوتاه جریان را از یک مسیر نا‌خواسته رد مي‌کند که موجب افزايش حرارت در سيم کشي و فيوز خواهد شد. اين حرارت و اضافه بار موجب قطع شدن و پريدن دائمي فيوز برق مي‌شود.
از دلايل ديگر پريدن فيوز برق، خراب شدن دستگاه الکتريکي مصرفي مي‌باشد. اگر دستگاه برقي در سيم پيچي خود دچار مشکل و يا سوختگي شود، برق زيادي نيز دريافت و مصرف مي‌کند. استفاده طولاني مدت از اين دستگاه موجب افزايش اضافه بار در مدار الکتريکي ساختمان و پريدن فيوز خواهد شد. به همين دليل اگر با پريدن دائمي فيوز برق مواجه شديد، حتما تمام دستگاه‌هاي برقي مصرفي خود را بررسي نماييد.
چرا فیوز مدام داغ می‌شود ؟
در صورتی که سیم‌های ساختمان خراب، شل يا فرسوده شوند و یا سیم کشی برق ساختمان به درستی انجام نشده باشد و همچنين اگر سيم‌ها دچار اضافه بار شوند، جريان عبوري در مدار الکتريکي ساختمان افزايش مي‌يابد. افزایش جریان سبب افزایش دمای تولیدی شده و فيوز داغ خواهد شد. به همين دليل بهتر است از يک متخصص در نحوه عيب يابي برق ساختمان در نقطه فيوز کمک بگيريد.
علت دوفاز شدن برق ساختمان
دو فاز شدن برق ساختمان به دو صورت اتفاق مي‌افتد يکي به صورت حقیقی و ديگري به صورت غیر حقیقی
دو فاز شدن غیر حقیقی زمانی رخ مي‌دهد که سیم وسط ترانس توزیع برق شبکه اصلی قطع شده یا دچار ايرادي شده باشد. برخي از کارشناسان معتقدند دو فاز شدن يعني جريان فاز وجود دارد اما نول قطع شده است و سیم فاز بر روی نول هم تاثیر گذاشته است.
دو فاز شدن برق ساختمان به صورت حقیقی در شرايطي است که به جای اینکه به مصرف کننده تک فاز ۲۲۰ ولت برق ارائه شود، ۳۸۰ ولت برق داده می‌شود. در ولتاژ ۲۲۰ ولت صرفا یک سیم نول و فاز وجود دارد اما در ۳۸۰ ولت دو سیم فاز وجود خواهد داشت.
اما دلايل به وجود امدن اين مشکل مي‌تواند قطع شدن سيم نول در مدار الکتريکي، جابجايي اتصالات در کنتور و تابلو فیوز يا اتصالات اشتباه در کليد و پريزها باشد.
هزینه رفع عيب سيم کشي برق ساختمان
هزینه عیب یابی برق ساختمان به عوامل متعددی بستگی دارد و هزینه ثابتی را در این خصوص نمی‌توان درنظر گرفت. این عوامل عبارت اند از :
نوع مشکل و اختلال ایجاد شده در مدار الکتريکي ساختمان
همانطور که اشاره کردیم عیوب مختلفی ممکن است در سیستم برق رسانی ساختمان به وجود بيايد. هر يک از اين عيوب و اختلالات متفاوت از ديگري است. به اين صورت که حجم کاري در مشکل به وجود آمده در فيوز کل ساختمان از مشکل فيوز يک واحد بيشتر است. در نتيجه دستمزد و هزينه عيب يابي بالاتري نيز دريافت خواهند کرد.
نحوه عیب یابی برق ساختمان
با توجه به نوع عيوب و اختلالات در سيم کشي، نحوه عيب يابي برق ساختمان و همچنين ابزاري که جهت رفع عيب سيم کشي برق ساختمان استفاده و خريداري خواهد شد نيز متفاوت خواهد بود. از اين رو هزينه عيب يابي به لحاظ چگونگي رفع آن متغير است که برقکار پيش از شروع به کار، به تمام آنها اشاره خواهد کرد.
سیم کشی مجدد بخش آسیب دیده
در برخی موارد ممکن است نقطه‌ای از سیم کشی برق ساختمان دچار سوختگی یا آسیب جدی شده باشد. در این مواقع ضروری است که برای پیدا کردن مشکل به وجود آمده و رفع آن، بخش‌هایی از مدار سیستم برق رسانی مجددا سیم کشی شود. این موضوع موجب بالاتر رفتن هزینه عیب یابی برق ساختمان می‌شود.
دستمزد متخصص عیب یابی برق ساختمان
يکي از عوامل از مهم و تاثيرگذار در هزينه عيب يابي سيم کشي برق ساختمان، دستمزد برقکار مي‌باشد. دستمزد متخصص عيب يابي به فاکتورهايي مثل حجم عيب يابي و روش رفع عيب سيم کشي برق ساختمان بستگي دارد.
اجرت و دستمزد نيروي عيب ياب سيستم برق ساختمان ممکن است در حين کار بالاتر نيز برود. به اين صورت که نيروي برقکار در ابتداي کار و پس از ارزيابي عيوب به وجود آمده مبلغي را به عنوان هزينه کلي عيب يابي تخمين مي‌زنند که در برگيرنده دستمزدشان نيز مي‌باشد، اما در حين کار ممکن است مشکلات ديگر و هزينه‌هاي اضافي ديگري نيز به وجود بيايد.
هزینه ایاب ذهاب نيروي برقکار
متخصص عیب یابی برق ساختمان نیز مانند سایر مشاغل برای رفت و آمد خود هزینه‌ای با توجه به مسیر در نظر می‌گیرد. به همین دلیل این عامل نیز در هزینه‌ی کلی عیب یابی برق ساختمان موثر خواهد بود. براي کم کردن هزينه عيب يابي برق ساختمان بهتر است از افراد متخصص محلي کمک بگيريد.
منابع:
- ایران ILO https://iranilo.com/electricity/building-electricity/course-duration/
- درآمد برقکاری ساختمان چقدر است؟ https://darr.ir/building-electricity-revenue/