از زیرمجموعه بحث متره ساختمان می‌توان به محاسبه تعداد آجر سه گل در هر متر مربع دیوار 10 سانتی ، تعداد آجر فشاری در هر مترمربع دیوار 20 سانتی و یا قیمت سفال 10*20 مربع اشاره کرد. دیوارهایی با قطر 20 سانت معمولاً به عنوان دیوارهای خارجی ساختمان به کار می‌روند که محیط داخلی را از محیط خارجی یعنی راهرو، آسانسور و فضای بیرونی جدا می‌کند.
کاربرد دیوار در ساختمان
همان‌طور که اشاره شد، از دیوار معمولاً برای مجزا کردن فضاها از یکدیگر استفاده می‌شود. همچنین در برخی سازه‌ها مانند سازه‌های بنایی، دیوار انتقال دهنده بخشی از بار ساختمان به زمین است. کاربردهای دیوار در ساختمان عبارتند از:
۱- فضاسازی و خلق فضاهای جدید
۲- ساخت عایق صوتی و حرارتی
۳- ساخت حریم خصوصی
۴- ساخت فضا برای کار گذاشتن تأسیسات شامل لوله‌کشی‌های آب و فاضلاب و سیم‌کشی‌های برق
۵- طراحی داخلی فضای ساختمان شامل گچ‌بری و نقاشی دیواری
مزایا و معایب دیوارهای آجری
از مزایای اجرای دیوار با آجر باید به این نکته اشاره کرد که آجرها سبک هستند و حمل‌ونقل آن‌ها آسان بوده و ارزان‌تر از سنگ هستند.دیوارهای آجری نازک بوده و بسته به نیاز ساختمان، آن‌ها را می‌توان با انواع ملات به یکدیگر چسباند.از معایب این دیوارها هم می‌توان به این نکته اشاره کرد که آجر در برابر بارهای کششی و پیچشی مقاومت کمی دارد. در کل نقطه قوت آجر نیروی فشاری متناسب و مقاومت گرمایی بالا و نقطه منفی آن مقاومت پایین در برابربارهای کششی و پیچشی است.این مهم باعث خواهد شد که دیوارهای آجری بیشتر در معرض آسیب لرزه‌ای قرار گیرند. در مقایسه با بلوک‌های سنگی و بتنی، آجرها از مقاومت و استحکام کمتری برخوردار بوده و در اندازه و رنگ محدود هستند.همچنین گچ کاری نیز به‌عنوان پوشش نهایی موردنیاز می باشد که و را بالا می‌برد.
اجرای دیوارچینی چه روش‌هایی دارد؟
روش‌های گوناگونی برای دیوارچینی ساختمان وجود دارد که بسته به مهارت نیروی کار از راهکار مناسب بهره برده و شامل گام‌های زیر است.در پروژه‌های ساختمانی برای اینکه از طراحی معماری ساختمان، ابعاد و تداخل فضاهای داخلی مطمئن شد، می‌توان از روش‌های علامت‌گذاری مختلفی برای حصول این اطمینان استفاده کرد. روش‌های علامت‌گذاری مانند خط‌زنی، نقشه‌برداری، گچ‌ریزی و غیره که اساس همه آن‌ها یکی است برای این کار استفاده می شود .
ازجمله مواردی که می‌توان از آن‌ها برای مشخص کردن فضاها بهره برد، به‌طوری‌که هر فرد توانایی تشخیص داشته باشد، رگه چینی است. عملیات رگه چینی با قرار دادن یک رج بلوک یا آجر با ملات یا بدون ملات انجام می‌شود. درصورتی‌که از درستی چیدمان مطمئن شویم می‌توانیم به سراغ باقی مراحل برویم.به منظور بررسی شاقول بودن و هم‌راستایی دیوار در هر مرحله دیوارچینی، نیاز به یک شاخص است که از ابتدای عملیات تا انتهای دیوارچینی بتوان با آن شاخص کیفیت عملیات را سنجید. برای این منظور می‌شود از شمشه گذاری استفاده نمود.
به این صورت که در محل ابتدا و انتهای دیوار دو شمشه فلزی بلند را به صورت عمودی و شاقول نصب کرده و با استفاده از گچ بین سقف و کف تثبیت می‌شود. در هر مرحله اجرای دیوار ریسمان را بین دو شمشه وصل کرده و عملیات دیوارچینی انجام می‌شود.تهیه بلوک مناسب و استاندارد مهم است زیرا در مواردی دیده شده که انتخاب بلوک غیراستاندارد هر چند که قیمت پایین‌تری دارد اما پرت بیشتری داشته و در حین اجرا دچار آسیب‌های جدی خواهد شد. حتی اگر بلوک‌ها آسیب نبینند بعد از اجرا ، دیوار نهایی قطعاً نقایص زیادی مانند عایق نبودن، ترک برداشتن و غیره را در پی دارد.
بلوک‌های سفالی و آجری رنگی روشن و کرم دارند، اگر بلوک سفالی یا آجری قرمز باشد به معنی آن است که در کوره سوخته است. بلوک‌های سیمانی، اتوکلاو و پرلیت نباید کرمو یا شن‌نما شده باشند، در این صورت مقاومت کمی دارند.دیوار باید به صورت کاملا افقی اجرا شود و حتی در مواردی که دیوارچینی روی شیب انجام می‌گیرد نباید دیوار را شیب‌دار اجرا کرد بلکه باید به صورت پلکانی اجرای دیوار را انجام داد. توجه به این نکته نیز ضروری است که حتماً پیش از بلوک گذاری ، بلوک‌ها را زنجاب کنیم.
یعنی بلوک را پیش از دیوارچینی در داخل سطل آب به مدت 12 ساعت قرار دهیم تا کاملا خیس شود. این کار به این جهت انجام می‌گیرد که بلوک شیره و آب ملات را به خود نگیرد و اصطلاحاً ملات را نسوزاند.در بندهای افقی بین ۱ تا ۱.۲ سانتیمتر ملات بریزیم. بندهای قائم در دیوارهای باربر باید با ملات به ضخامت ۱ تا ۱.۲ سانتیمتر پر شود ولی در دیوار غیر باربر وجود بند قائم اختیاری است هرچند توصیه می‌شود برای اینکه دیوار پیوستگی مناسب داشته و عایق باشد از بند قائم حتی در دیوار غیر باربر نیز استفاده شود.
درمواردی که طول یا ارتفاع دیوار زیاد است می‌بایست از وال پست، رول بولت، وصله و غیره استفاده شود تا طول مهارشدگی دیوار حفظ شده و دیوار تحت بار زلزله و یا هر بار جانبی دیگری در جهت خارج از صفحه نریزد. به منظور کاهش اثرات ناشی از آسیب ضربه و تغییر شکل به ستون‌های سازه، دیوار در ناحیه اتصال با ستون باید انعطاف‌پذیر باشد.
این نکته در سازه‌های بتنی بسیار مهم است چرا که باعث ایجاد ستون کوتاه می‌شود. برای رفع این مورد باید در محل اتصال دیوار به ستون از وال پست استفاده شود. اجرای هشت‌گیر شیوه‌ای در دیوارچینی است که در آن رگه‌های آجر از حالت صاف و مسطح خارج شده و به صورت برجسته و فرو رفته، در یکدیگر چفت می‌شوند. شایان ذکر است که کلمه هشت به معنی بسیار برجسته و گیر به معنی فرورفته است.
طبق پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰ بند پ۶-۱-۴-۲-۶ اتصال مستقیم دیوار به زیر سقف ممنوع می باشد و باید بین بالای دیوار تا زیر سقف،حداقل فاصله ای برابر با بیشترین مقدار ۲۵ میلی متر یا خیز دراز مدت سقف ایجاد گردد.برای اتصال دیوار به زیر سقف در پیوست ششم استاندارد ۲۸۰۰ راه حل هایی ارائه شده است . به طور مثال می توان از دونبشی در طرفین بالای دیوار و یا ناودانی که به روش مناسب به سقف مهار شده باشند استفاده کرد .
چرایی نیاز به محاسبه و برآورد آجر
می‌دانیم که آجر و سفال ازجمله مصالح ضروری مورد نیاز برای ساخت یک ساختمان هستند و به همین سبب محاسبه اشتباه تعداد آجر، سفال یا تیغه برای یک ساختمان باعث 2 اتفاق می‌شود.
- آجر و سفال کمتر از مقدار مورد نیاز به دست خریدار می‌رسد که این موضوع باعث اتلاف وقت،متناسب نبودن آجر قبلی و موجود در بازار و یا صرف هزینه بیشتر جهت خرید مجدد می‌گردد.
- آجر و سفال بیشتر از مقدار مورد نیاز به دست خریدار می‌رسد که این موضوع باعث هدر رفتن قسمتی از منابع خریدار می‌گردد.
چگونگی محاسبه تعداد آجر در هر مترمربع دیوار 20 سانتی
محاسبات زیر به صورت تخمینی و تقریبی بوده و می‌توان از این روش محاسبات برای برآورد تعداد انواع اجر سفال، بلوک و تیغه سفالی سقفی و دیواری و همچنین انواع آجر نما، آجر لفتون و غیره استفاده کرد. در این روش مقصود از آجر، آجر فشاری یا آجر ماشینی یا همان آجر لفتون (ده سوراخه) است که دارای ابعاد ۵/۵*۲۱*۱۰ سانتیمتر است.
- دیوار چینی به ضخامت ۱۱ سانتیمتر دارای هر مترمربع ۷۰ عدد آجر است.
- دیوار چینی به ضخامت ۲۰ سانتیمتر دارای هر مترمربع ۱۳۰ عدد آجر است.
- دیوار چینی به ضخامت ۳۵ سانتیمتر دارای هر مترمربع ۲۱۷ عدد آجر است.
به طور کلی برای هر سایز آجر، تیغه سفالی، آجر سفالی و غیره می‌توان طبق معادله زیر محاسبه نمود.
ضخامت دیوار × ارتفاع × طول = حجم دیوار
حجم دیوار × ۴/۳ = حجم آجر
حجم دیوار × ۴/۱ = حجم ملات
عیار ملات یا بتن × حجم ملات یا بتن = میزان سیمان در آجرکاری دیوار
(حجم یک آجر یا سفال) / (حجم آجر) = تعداد آجر یا سفال
تعداد آجر نسوز در هر متر مربع چقدر است ؟
آجر نسوز با ابعاد ۵/۵*۲۱*۱۰ سانتیمتر نیز مانند روش گفته شده در بالا محاسبه می گردد .
تعداد آجر در هر متر مربع سقف طاق ضربی چقدر است ؟
برای ساخت هر متر مربع سقف طاق ضربی 70 عدد آجر فشاری 11 سانتی، 137 عدد آجر 22 سانتی و 217 عدد آجر 35 سانتی مورد نیاز است.
برآورد آجر سفال مورد نیاز دیوار چینی
به منظور انجام این‌گونه محاسبات ابتدا می‌بایست تعداد سفال مورد نیاز در یک مترمربع دیوار 20 سانتیمتری را به دست آورده و سپس این تعداد را در کل متراژ حجم کار ضرب کرد تا کل سفال مورد نیاز محاسبه شود. معمولاً بسته به نوع دیوار، سفال در ضخامت‌های مختلف تهیه شده و هنگام خرید نیز ضخامت آن بیان می‌شود.با این همه باید افزود که اجرای دیوار با بلوک‌های سفالی چیدمان ساده‌ای دارد و به مانند دیوارهای آجری دارای روش‌ها و شکل‌های مختلف نیست و معمولاً سفال‌ها از طرف پهنا یا ضخامت روی‌هم قرار می‌گیرند و ضخامت دیوار تنها با استفاده از انواع مختلف سفال، کم و زیاد خواهد شدبه همین دلیل است که ضخامت سفال نقشی در تعداد مورد نیاز آن در یک مترمربع نداشته، بلکه شاخص تعیین کننده طول و ارتفاع آن است.
طول و ارتفاع سفال‌های آجری استاندارد معمولاً ۲۰×۲۰ است ولی ضخامت آن می‌تواند ۷، ۱۰، ۱۵ یا ۲۰ باشد.لذا در یک مترمربع دیوار 20 سانتی، تعداد سفال مورد نیاز به این صورت محاسبه خواهد شد که یک متر طول دیوار تقسیم بر طول سفال مصرفی (در اینجا ۲۰ سانتیمتر) و یک متر ارتفاع دیوار تقسیم بر ارتفاع سفال مصرفی (در اینجا ۲۰ سانتیمتر) می‌گردد.آنچه در این محاسبات مهم است رعایت هماهنگ بودن تمامی واحدهای محاسباتی است، به عبارت دیگر اگر طول یک سفال را بر حسب سانتیمتر در نظر می‌گیریم، طول دیوار نیز باید بر اساس سانتیمتر باشد. بندکشی میان بلوک‌ها در دیوارهای سفالی معمولاً ۴ یا ۵ میلی‌متر است که در محاسبات نمی‌آید.
100 cm * 100 = cm یک متر مربع دیوار
(طول سفال به cm) ÷ ۱۰۰= تعداد سفال مورد نیاز در ۱ متر طول
(ارتفاع سفال به cm ) ÷ ۱۰۰= تعداد سفال مورد نیاز در ۱ متر ارتفاع
۲۵ = ۵ × ۵ = تعداد سفال مورد نیاز در ۱ مترمربع
لازم به ذکر است که طول وارتفاع سفال 20 سانتی متر میباشد .
باید افزود که طول یا ارتفاع جبهه کاری همواره مضرب صحیحی از طول و ارتفاع آجر یا سفال نبوده و لذا هنگام اجرای دیوار یا نماسازی، شکستن یا برش دادن آجر و سفال امری اجتناب‌ناپذیر خواهد بود پس محاسبه یک درصد دورریز یا پرت مصالح باید در نظر گرفته شود.البته مقدار درصد پرت معمولاً بسته به کیفیت مصالح مصرفی متغییر بوده و به عبارت دیگر آجر و سفال با کیفیت تر به هنگام شکستن و برش زدن به صورت مناسب تقسیم شده و معمولاً هر دور طرف تقسیم بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد. درحالی‌که در مورد مصالح با کیفیت پایین به دلیل برش نامناسب معمولاً یا هر دو قسمت بلااستفاده می‌شود یا یکی از قسمت‌ها شکل مناسبی جهت استفاده نخواهد داشت.
ابعاد استاندارد آجرهای فشاری به شرح زیر هستند.
- آجر فشاری به ابعاد ۲۱٫۵×۱۰×۵
- آجر فشاری به ابعاد ۲۱٫۵×۱۰×۵٫۵
محاسبه تعداد آجر با احتساب بندکشی
دیوارها و نماسازی‌ها اغلب با استفاده از ملات ماسه سیمان یا دوغاب سیمان اجرا می‌شوند. در نگاه اول به نمای هر دیواری متوجه خواهید شد که سطح دیوار فقط متشکل از آجر نیست و مابین آجرها فاصله کوچکی در حدود یک سانتیمتر اجرا شده است. این فاصله را در اصطلاح بند گویند و در محاسبه تعداد آجر همیشه باید بندها را نیز مد نظر قرار داد.بندها به دو نوع افقی و قائم تقسیم شده و ضخامت بند افقی در محاسبات تعداد آجر در ارتفاع و ضخامت بند قائم در محاسبات تعداد آجر در طول دیوار اهمیت پیدا خواهد کرد.