اخترزیست‌شناسی؛ علم بررسی حیات در کیهان!
حقایق نجومی ۲۴؛
اخترزیست‌شناسی نقشی حیاتی در گسترش دانش و برانگیختن تخیل ما در مورد آنچه ممکن است در فضای بی کران باشد، ایفا می‌کند.
خبرگزاری علم و فناوری آنا، نوید فرخی؛ یکی از عمیق‌ترین سؤالات انسان پیرامون جهان هستی این است که آیا ما در جهان تنها هستیم یا نه؟ رشته اختر زیست‌شناسی نه تنها درک ما از زندگی روی زمین را گسترش می‌دهد، بلکه کمک می‌کند تا امکان حیات در سایر نقاط کیهان را کشف کنیم. این رشته طیف وسیعی از رشته‌های علمی از جمله نجوم، زیست‌شناسی، زمین‌شناسی و علوم سیاره‌ای را دربرمی‌گیرد و محققان را از سراسر جهان گرد هم می‌آورد تا به بررسی منشأ، نوع تکامل و توزیع حیات در کیهان بپردازند.
اول از همه باید بدانید اختر زیست‌شناسی دانشی در باب بسیاری از رشته‌های علمی مانند زیست‌شناسی، نجوم، شیمی، زمین‌شناسی و فیزیک و… است. دانشمندان امیدوارند با کنار هم قرار دادن همه این رشته‌ها سرنخ‌هایی را در مورد شرایط مورد نیاز برای شکل گیری حیات در نقاط دیگر کیهان پیدا کنند.
یکی از مهمترین شاخص‌هایی که اخترزیست‌شناسان به آن توجه می‌کنند، مفهوم «سکونت پذیری» است. این امر به معنای بررسی نقاط مختلف جهان (مانند سایر سیارات و اقمار) است. هدف این است تا ببینیم آیا در این نقاط حیاتی که ما می‌شناسیم شکل می‌گیرد یا خیر. دانشمندان محیط این اجرام آسمانی را مطالعه می‌کنند و به دنبال نشانه‌هایی مانند آب و مولکول‌های آلی هستند که برای وجود حیات کلیدی است.
یکی دیگر از بخش‌های جالب اخترزیست‌شناسی، مطالعه اکسترموفیل‌ها (extremophile) است که به فارسی آنها را «شدیددوست» نیز می‌نامند. این موجودات در محیط‌های نامتعادل روی زمین مانند اعماق اقیانوس‌ها یا در بیابان‌های داغ و سوزان زندگی می‌کنند. دانشمندان با مطالعه این موجودات سخت، در مورد پتانسیل وجود حیات در شرایط پرتنش در سایر نقاط جهان اطلاعات بیشتری کسب می‌کنند.
اختر زیست‌شناسان وقتی صحبت از جستجوی حیات فرازمینی می‌شود، به ویژه مریخ و برخی از قمرهای مشتری و زحل علاقه‌مند هستند. مریخ از جهاتی شبیه زمین است و گمانه‌زنی می‌شود که در گذشته شرایط مناسبی برای زیست داشته است. قمرهای مشتری و زحل دارای اقیانوس‌هایی از آب مایع در زیر سطوح یخی خود هستند که امکان میزبانی از حیات را افزایش می‌دهد. دانشمندان از طریق ماموریت‌های فضایی و مشاهدات تلسکوپی، در حال کاوش این مکان‌ها هستند تا به دنبال نشانه‌هایی از حیات باشند.
علاوه بر این، اخترزیست‌شناسی امکان حیات در سایر سامانه‌های سیاره‌ای را در برمی‌گیرد. با کشف تعداد قابل توجهی از سیارات فراخورشیدی قلمروی کاملاً جدیدی در این زمینه یافت شده است. دانشمندان با مطالعه اتمسفر این سیارات فراخورشیدی امیدوارند گازهایی مانند اکسیژن و متان را پیدا کنند که می‌تواند نشان‌دهنده وجود حیات باشد.
شکل دیگر اختر زیست‌شناسی جستجوی حیات فرازمینی هوشمند از طریق رصد سیگنال‌های رادیویی یا سایر نشانه‌های فنی از تمدن‌های پیشرفته است. در حالی که این تحقیقات ممکن است مانند یک داستان علمی-تخیلی به نظر برسد، اما یک سلسله اقدامات علمی به نام جستجو برای هوش فرازمینی (SETI) در حال انجام گیری است. چه کسی می‌داند، شاید یک روز پیامی از موجودات هوشمند در فضای خارج از ماورای جو دریافت کنیم!
در حالی که درک ما از جهان بیشتر می‌شود، کنجکاوی‌مان نیز در مورد امکان وجود حیات فرازمینی افزایش می‌یابد. اخترزیست‌شناسی نقشی حیاتی در گسترش دانش ما و برانگیختن تخیل ما در مورد آنچه ممکن است در فضای بی‌کران باشد، ایفا می‌کند. در پایان، اختر زیست‌شناسی رشته‌ای جذاب است که شاخه‌های مختلف علم را گرد هم می‌آورد تا به یکی از بزرگ‌ترین سؤالات بشر پاسخ دهد: آیا ما در جهان تنها هستیم یا خیر؟ این رشته پر از هیجان و شگفتی است و به طور بالقوه می‌تواند شکل درک ما را از حیات و جایگاه خودمان در کیهان تغییر دهد. بنابراین، کنجکاو بمانید و به ستاره‌ها نگاه کنید! چه کسی می‌داند ممکن است با چیزی در گستره فضا مواجه شویم!