ایران در آستانه سونامی سالمندی است
یکی دیگر از سلسله نشست‌های خبری «ترجمان و تبادل دانش»، امروز ۱۳ اسفندماه ۱۴۰۲ در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برگزار شد. در این نشست علمی، ماهرخ کشوری، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، به ارائه یکی از پژوهش‌های جدید انجام شده در این دانشگاه، با عنوان «طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه ارتقاء سالمندی فعال» پرداخت.
این عضو هیئت علمی دانشگاه بیان کرد: پدیده سالمندی برای یک کشور افتخار است، چرا که نشان می‌دهد ما توانسته‌ایم انسان‌ها را در جامعه حفظ کنیم و مرگ و میر را کاهش دهیم.
سپس وی ادامه داد: سازمان جهانی بهداشت (WHO)، افراد ۶۵ تا ۷۵ سال را سالمند جوان، ۷۵ تا ۸۵ سال را سالمند میانسال و از ۸۵ تا ۱۰۰ سال را سالمند سالخورده می‌نامد.
کشوری با بیان اینکه بر اساس آمار جهانی، در سال ۲۰۲۰، در دنیا ۷۲۷ میلیون نفر سالمند وجود داشته است، یادآور شد: پیش بینی می‌شود که در سال ۲۰۵۰، جمعیت افراد سالمند به ۱/۵ میلیارد نفر برسد و ۸۰ درصد از این جمعیت را کشورهای رو به توسعه به خود اختصاص خواهند داد. ایران هم از این قاعده مستثنی نیست و جمعیت سالمندان رشد سریعی خواهد داشت.
وی افزود: شاخص‌های آماری در کشور حاکی از آن است که تا سال ۱۴۲۰، ۱۴ درصد از جمعیت و در سال ۱۴۳۰، بالای ۲۰ درصد از کل جمعیت ایران، یا به عبارت دقیق‌تر، جمعیتی بالغ بر ۲۰ میلیون نفر وارد جمعیت سالمندی خواهند شد. پدیده سالمندی هم از نظر فیزیولوژیک و هم از نظر پاتولوژیک مسائلی را با خود به همراه دارد. به همین دلیل حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد از تخت‌های بیمارستان توسط سالمندان اشغال شده است.
وی با بیان اینکه در طی ۲۵ سال آینده حدود ۲۰ الی ۲۵ درصد از جمعیت کشور ایران وارد جمعیت سالمندی می‌شود، ادامه داد: با چنین آماری، لازم است در سطح کشور اقداماتی جدی انجام دهیم تا سالمندان ما سالمندانی سالم باشند. انجام اقداماتی از این دست در کشورهای پیشرفته حدود ۶۰ الی ۷۰ سال گذشته شروع شده است.
کشوری یک سالمند سالم را تعریف کرد و در این‌باره گفت: یک سالمند سالم به کسی نمی‌گویند که در بیمارستان بستری نشود، بلکه یک انسان بعدهای مختلفی مانند بعد معنوی، فیزیکی و اجتماعی دارد. زمانی حال یک سالمند خوب است که بعد اجتماعی زندگی او نیز حفظ شود و از این نظر است که پدیده «سالمندی فعال» مطرح می‌شود. در واقع، داشتن چنین جمعیت سالمندی نیازمند برنامه‌ریزی عمیق و گسترده در سطح جامعه است و ما نیز از الان باید خود را برای مواجهه با پدیده سالمندی در کشور آماده کنیم.
وی افزود: سازمان جهانی بهداشت (WHO) در تعریف سالمند فعال به فرآیند بهینه سازی برای سلامت، مشارکت و امنیت به منظور بهبود کیفیت زندگی افراد در سالمندی اشاره می‌کند. باید آگاه باشیم که اگر سالمندی فعال داشته باشیم، در جامعه آگاهی، دانش، فعالیت و مشارکت بیشتری خواهیم داشت و کیفیت زندگی نیز رشد پیدا می‌کند. علاوه بر این، رضایت از زندگی در ابعاد بهزیستی و روانشناختی نیز رشد خواهد کرد و در نتیجه، افسردگی و انزوا که قاتل خاموش سالمندان است کاهش پیدا می‌کند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه به این نکته اشاره کرد که متاسفانه ما در ایران با تبعیض سنی مواجه هستیم و در این خصوص ادامه داد: این در حالی است که در تخصیص منابع برای درمان بیمارن ما نباید سن را در نظر بگیریم و باید به همه گروه‌های سنی اولویت و اهمیت داده شود. بنابراین در کشورهای روبه توسعه مانند ایران باید با نیازهای سالمندان آشنا شویم و برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم سالمندی سالم را در جامعه ارزش‌گذاری کنیم.
وی در پایان خاطر نشان کرد: این پژوهش در نتیجه مصاحبه با ارائه دهندگان خدمات سلامت و نیز سالمندان انجام شده که در نتیجه انجام آن، یک سری نیازها برای سالمندان شناسایی شده است و این نیازها در سه گروه اصلی طبقه بندی شده است. این سه گروه شامل نیازهای جامع فردی در سالمند فعال، نیازهای آموزشی و اطلاع رسانی برای سالمندی فعال و نیازهای مدیریتی جهت سالمندی فعال، می‌شود. تعامل اجتماعی، روانی و عاطفی، همچنین خود مراقبتی و خودکارآمدی سالمند و اصلاح زیرساخت‌های سیاسی، حقوقی، اجتماعی و اقتصادی، توسعه دانشگاه‌های دوستدار سالمند و تدارک خدمات تخصصی و روزانه در سالمندی از جمله نیازهایی است که در این سه طبقه بندی نیز قرار می‌گیرند.