رشد پالایش و پخش – مجله ایرانی
پالایش اگر یک سر در پتروپالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها دارد، سری نیز در تهیه و توزیع سوخت دارد. هر چند که هر بشکه نفت که به مراحل تکمیلی زنجیره‌ی ارزش برسد آورده‌ی بالایی برای کشور دارد، اما نمی‌توان فراموش کرد که بخش قابل توجهی از نیاز عمده‌ی ایران و جهان به انرژی نیز از طریق سوخت و نفت تامین می‌شود.
به گزارش مجله ایرانی، هر بار که صحبت از سوخت و نفت و آلودگی می‌شود، نامی از نفت کوره هم به عنوان یکی از آلوده‌کننده‌ترین‌ها می‌شنویم. این در حالی است که هر چند ایران از بسیاری کشورهای صنعتی در کاهش نیاز به نفت کوره جلوتر است، اما همچنان نفت کوره در ایران و جهان مصرف دارد و بدون آن چرخ‌های صنعت از چرخیدن باز خواهند ایستاد.
اما از این نیاز رو به کاهش که بگذریم، با ظرفیت تولیدی نفت کره در پالاشگاه‌ها چه می‌کنیم؟ چنان که در مطالب پیشین گفتیم، افزایش خوراک پالایشگاه‌ها، چه به صورت نفت خام و چه به صورت میعانات گازی باعث افزایش ظرفیت پالایشی کشور به میزان ۱۱ درصد شد. یعنی اکنون این ظرفیت از دو میلیون و ۵۰ هزار بشکه در روز به دو میلیون و ۲۸۶ هزار بشکه در روز افزایش یافته است.
همچنین طرح‌های بهینه‌سازی در پالایشگاه‌های کشور وقتی تکمیل شدند، کمک کردند تا تولید متوسط بنزین موتور کشور، ۱۰٪ رشد کرده و از ۹۳ میلیون و ۷۶ هزار لیتر در روز به ۱۰۳ میلیون و ۶۷ هزار لیتر در روز برسد.
این فقط در تولید بنزین اثر نداشت و باعث شد تا تولید نفت‌گاز (گازوئیل) کشور پس از استقرار دولت سیزدهم، ۱۱ درصد رشد یافته و از عدد ۱۰۲ میلیون و ۸۱ هزار بشکه در روز به ۱۱۴ میلیون و ۱۴ هزار لیتر در روز برسد.
به طور خلاصه دستیابی به دانش فنی و اجرای طرح‌های ارتقای کیفی نفت کوره در پالایشگاه‌های کشور به تولید بیشتر سوخت‌های پاک‌تر منجر شد و باعث شد بتوانیم بدون نگرانی از تولید مازاد و بلااستفاده‌ی نفت کوره به پالایش ادامه بدهیم.
دانش فنی و اجرای طرح‌های ارتقای کیفی نفت‌کوره
طرح‌های ارتقای کیفی نفت کوره آن قدر که با نگاه به عنوانشان به نظرمان می‌رسد ساده نیستند. در واقع، اجرای این طرح‌ها نیاز به فناوری مدرن و پیچیده‌ای دارد که به‌دلیل تحریم سال‌ها از کشور ما و صنایع نفت ایران دریغ شده بود. اما شرکت ملی پالایش و پخش در دولت سیزدهم توانست با استفاده از توان فنی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی برای نخستین بار در کشور به این فناوری دست پیدا کند.
در ادامه‌ی همین روند و همچنان با اتکا به توان علمی و فناورانه‌ی داخلی قرارداد ارتقای کیفی نفت کوره تولیدی پالایشگاه‌های نفت لاوان و کرمانشاه در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ با بهره‌گیری از ظرفیت دانش فنی داخلی به امضا رسید و پس از لاوان و کرانشاه در شش پالایشگاه دیگر نیز به‌سرعت اجرایی خواهد شد.
اجرا و پیگیری تکالیف هوای پاک در وزارت نفت
علاوه بر این، دولت سیزدهم برای انجام تکالیف خود در مورد دستیابی به هوای پاک، و انجام وظایف خود ذیل قانون هوای پاک، ۲۰ میلیارد دلار به اجرای طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاهی اختصاص داد. این طرح‌ها هم شامل توسعه‌ی کمی فرآورده‌های تولیدی می‌شود و هم شامل توسعه‌ی کیفی آن‌ها.
نتیجه‌ی این تلاش‌ها را می‌توان چنین گزارش کرد:
– افزایش مقدار سوخت پاک تحویلی به نیروگاه‌های کشور از سالانه ۷ میلیارد لیتر به سالانه ۱۸ میلیارد لیتر
– افزایش کیفیت فرآورده‌های نفتی در ۵ پالایشگاه بزرگ کشور
– بهره‌برداری از فاز دوم طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان
– اجرای پنج پروژه‌ی افزایش ظرفیت و کیفی‌سازی فرآورده‌ها در پالایشگاه‌های اصفهان، شیراز، لاوان، آبادان و تبریز
– بهره‌برداری از واحد تصفیه‌ی نفت‌گاز پالایشگاه نفت اصفهان (با تولید روزانه نزدیک به ۲۰ میلیون لیتر نفت‌گاز با کیفیت یورو ۵)
– راه‌اندازی واحدهای تولید هیدروژن و جذب با فشار نوسانی (PSA) پالایشگاه تبریز برای افزایش ظرفیت واحد تصفیه‌ی نفت‌گاز و تولید نفت‌گاز
– راه‌اندازی واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه شیراز با هدف ارتقای کیفیت بیش از ۵ میلیون لیتر بنزین تولیدی این پالایشگاه به استاندارد یورو ۵
– فراخوان مدیریت طرح سی‌ان‌جی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برای تعویض مخازن فرسوده تاکسی‌های دوگانه‌سوز
– توزیع بنزین و گازوئیل یورو ۵ و ۴ در همه‌ی کلانشهرها، شهرهای بزرگ و محورهای مواصلاتی پرتردد
– توزیع گازوئیل یورو ۵ در بخش صنعتی شهرهای آلوده
– اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت سی‌ان‌جی
– اجرای طرح رایگان گازسوز کردن خودروهای عمومی
– سی‌ان‌جی‌سوز شدن ۲۹۰ هزار دستگاه خودروی عمومی بر اساس مصوبه‌ی شورای اقتصاد
– برنامه‌ریزی و به‌کارگیری مشوق‌ها برای توسعه‌ی استفاده از سی‌ان‌جی در ناوگان عمومی از جمله تاکسی‌ها، ون‌ها، وانت‌ها، و خودروهای شخصی
– احداث جایگاه‌های جدید سی‌ان‌جی
– توزیع روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب سوخت پاک سی‌ان‌جی در سطح کشور
– تولید انبوه کُک سوزنی و کک اسفنجی
از سوخت‌های غیرنفتی بسیار موثر در صنایع کشور، کک است. دو نوع عمده‌ی کک یعنی کک سوزنی و کک اسفنجی به‌ترتیب در صنعت فولاد و آلومینیوم کاربرد دارند و هم‌اکنون تقریبا تمام نیاز این دو صنعت به کک از خارج از کشور وارد می‌شود.
نیاز فعلی صنعت آلومینیوم و فولاد کشور ۲۰۰ تن کک اسفنجی و ۴۵ هزار تن کک سوزنی در سال است. چنان که گفتیم بخش عمده‌ی این نیاز به ارزش حدود ۱۰۰ میلیون دلار از طریق واردات تأمین می‌شود که پیش‌بینی می‌شود با توجه به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی پیش‌بینی‌شده تولید فولاد تا افق ۱۴۰۴، نیاز صنعت فولاد به کک سوزنی به حدود ۱۳۵ هزار تن در سال خواهد رسید. با ساخت واحدهای صنعتی تولید کک در پالایشگاه‌های شازند و بندر عباس سالانه بیش از ۶۲۰ هزار تن کک اسفنجی و ۷۰ هزار تن کک سوزنی تولید خواهد شد که علاوه بر تولید این محصولات با ارزش، بخشی از کیفیت خروجی پالایشگاه‌ها در تولید نفت کوره نیز مصرف مناسب خود را خواهد یافت و به آلودگی کمتر محیط زیست می‌انجامد.
ایده‌های نو برای افزایش ظرفیت انتقال نفت و فرآورده
اما وظایف داخلی صنعت نفت در زمینه‌ی سوخت‌رسانی تنها به افزایش تولید و بهبود کیفیت سوخت محدود نیست. بلکه توزیع یا پخش فرآورده‌های سوختی نیز نیاز به بهبود و افزایش ظرفیت داشت و دارد.
با آغاز به‌کار دولت سیزدهم تفاهم‌نامه‌هایی راهبردی به امضا رسید که هدف از آن‌ها علاوه بر احداث واحدهای جدید پالایشی و پتروپالایشی، افزایش شبکه‌ی خطوط لوله‌ی انتقال نفت و فرآورده بود.
از این میان می‌توانیم به تفاهم‌نامه‌ی تأمین منابع مالی احداث خط لوله‌ی تابش در دی‌ماه ۱۴۰۰ اشاره کنیم. ظرفیت انتقال این خط لوله ۱۵۰ هزار بشکه فرآورده‌ی نفتی در روز است هدف از احداث آن انتقال ایمن و پایدار فرآورده‌های نفتی و سوخت مصرفی از جنوب کشور به نیمه شمالی کشور بوده ست. طول این خط لوله ۹۷۸ کیلومتر و مسیر آن محور رفسنجان – مشهد است.
خط لوله‌ی دیگری که می‌توان به امضای تفاهم‌نامه‌ی تامین منابع مالی احداث آن اشاره کرد خط لوله‌ی پارس است. این خط لوله با ظرفیت ۷۵ هزار بشکه فرآورده‌ی نفتی در روز طراحی شده است که تفاهم‌نامه‌ی تامین منابع آن در اسفندماه ۱۴۰۰ امضا شده است. هدف از احداث این خط لوله انتقال ایمن و پایدار فرآورده‌های نفتی و سوخت مصرفی از جنوب کشور به نقاط مرکزی، شرق و شمال شرق کشور است. طول این خط ۴۰۰ کیلومتر و مسیر آن محور مهرآران – شیراز است.
باز هم در مطلبی دیگر به موضوع انتقال و توزیع فرآورده‌ها بیشتر خواهیم پرداخت.
انتهای پیام