سوله استاندارد به سازه ای اطلاق می شود که فرآیند ساخت آن مطابق با تمامی اصول و استانداردهای عمرانی و ساخت و سازها باشد. استانداردهای طراحی و ساخت در هر سوله مختص همان سوله می باشد که این امر با توجه به نوع کاربری تعیین میشود.با توجه به وضعیت بازار امروزه ساخت سوله برای هر شرکت صنعتی هزینه بر خواهد بود. با این اوصاف فرض کنید ساخت سوله مطبق بر استانداردهای تعیین شده نظام مهندسی انجام نشود، با گذشت زمان، مستهلک شدن سازه و قرار گرفتن در شرایط نامساعد جوی به مرور شاهد پدیدار شدن مشکلات ساختاری و فنی در وجود خواهیم شد.
شرایط سوله استاندارد، مطابق با سازمان نظام مهندسی
- زیرسازی و نوع عملیات فونداسیون سوله باید کاملا متناسب با وزن نهایی سوله انجام شود.
- فولاد بکار رفته در اسکلت فلزی سازه باید توسط مراجع نظارتی و مهندسی مورد تایید قرار گیرد.
- دفترچه محاسبات سوله باید مورد تایید و منطبق با سازه نهایی باشد.
- گواهی کنترل کیفیت و برگه های بازرسی باید توسط مهندس محاسبه سوله تایید و امضا شود.
زمانیکه سوله مطابق با اصول استاندارد ساخته شود در برابر نیروهای وارده و همچنین شرایط جوی مقاوم میشوند و طول عمر سازه نیز افزایش می یابد. عواملی همچون کاربری، کارایی، امنیت، قیمت، سرعت ساخت، ابعاد دهانه و … در انتخاب سوله تاثیرگذار می باشند.
اطلاعات اولیه ساخت سوله استاندارد با کاربردهای متفاوت
سوله استاندارد مطابق با تعریف سازمان نظام مهندسی و آئین نامه های بین الملل به سازه ای گفته می شود که زیرسازی و نوع فرآیند فونداسیون مطابق با وزن نهایی سوله انجام شود، کیفیت فولاد اسکلت فلزی و دفترچه محاسبات سوله مورد قبول مراجع نظارتی و مطابق با سازه نهایی باشد، گواهی کنترل کیفیت و برگه های بازرسی دریافت و به تأیید مراجع محاسب سازه رسیده باشد.
- ابعاد طول، ارتفاع و.. سوله
- کاربرد سوله به چه منظور است
- چه میزان سرمایه و بودجه قرار است هزینه شود
- میزان زمان ساخت سوله تا در اختیار داشتن سوله
پس از تعیین کاربرد و هدف از باید استانداردهای ساخت سوله مشخص شود، رعایت این اصول در طراحی و هزینه های ساخت بسیار تاثیرگذار است و سبب استحکام، مقرون به صرفه شدن ساخت سوله میشود. یک سازه و سوله مناسب برای اینکه دارای خصوصیت استاندارد باشد باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
- کاربرد روش‌ها و ابزارآلات به روز در فرآیند ساخت سوله
- استحکام و مقاومت بالای سازه و سوله
- قیمت مناسب و مقرون به صرفه
- ظرافت و زیبایی ظاهری سوله
- تحویل به موقع سوله
- وزن متناسب استراکچر فلزی
در امر ساخت سوله ارزان اگر کلیه مراحل از نقشه برداری زمین تا طراحی نقشه های شاپ دراوینگ با دقت بالا و طبق محدودیتهای محیطی انجام شود، میتوان عنوان استانداردسازی را به سازه نهایی اطلاق نمود؛ زمانی که بر طبق استاندارد ساخته شود دارای بالاترین درجه مقاومت در برابر نیروهای وارده و بارهای طبیعی نظیر باد و برف خواهد بود و حتی طول عمر استراکچر فلزی را میتوان تا نیم قرن به راحتی برآورد کرد.
مشخصات فنی یک سوله استاندارد
مشخصات فنی یک سوله استاندارد شامل ابعاد استاندارد سوله، دفترچه محاسبه سوله استاندارد، مصالح استاندارد، اجزای سوله استاندارد می باشد که رعایت این مشخصات در طراحی و ساخت یک سوله استاندارد امری ضروری و الزامی بوده و باید یک سوله دارای این مشخصات باشد.
ابعاد سوله استاندارد
ابعاد سوله استاندارد قبل از انجام پروژه باید به تایید سازمان مقررات ملی ساختمان برسد. ابعاد دهانه، ارتفاع، طول، عرض و شیب سوله از موارد تعیین کننده در استاندارد بودن سوله می باشند که باید طبق استانداردهای ارائه شده تعیین گردند. این معیارها تاثیر مستقیمی بر قیمت سوله دارند. طول استاندارد یک سوله تقریبا ۹۰ متر می باشد.
فاصله قانونی بین تیر و ستون های داخل سوله بین 6 تا 9 متر می باشد. لازم به ذکر است طول سوله متناسب با محل سوله تعیین می گردد. عرض دهانه سوله بین ۲۰ تا ۳۵ متر می باشد. طول دهانه در مصرف آهن تاثیر مستقیم دارد. ارتفاع سوله نیز در هزینه و آهن مصرفی سوله تاثیرگذار است. ارتفاع سوله متناسب با نوع کاربری سوله، نصب تجهیزات و ماشین آلات، انواع جرثقیل در سوله و انبار تعیین می شود.
ابعاد برش شده ورق ها نیز در ارتفاع سوله مهم هستند. ورق ها معمولا به طول ۶ متر برش میخورند که این تقسیم بندی ارتفاع 3 متر به بالا را شکل می دهد. ارتفاع سوله در تعیین شیب سقف سوله نیز تاثیرگذار است. هر گاه عرض و شیب سقف سوله تغییر کند به همان میزان ارتفاع تاج سوله نسبت به ستون تغییر خواهد کرد. شیب سوله حدودا بین 10 تا 30 درصد بوده که البته عواملی همچون عرض یا همان دهانه سوله تاثیر زیادی در تعیین شیب سوله خواهند داشت.
دفترچه محاسبه سوله استاندارد
در دفترچه محاسبه تمامی مشخصات فنی همانند ابعاد، نوع مصالح و روش ساخت سوله به صورت کاملا استاندارد و ریز به ریز نوشته می شود. نوع و کیفیت مصالح به خصوص فولاد درجه یک و با کیفیت در ساخت سوله بسیار مهم است و در برآورد هزینه ها و استحکام و مقاومت سوله نقش مهمی ایفا می کنند.
مصالح استاندارد
در ساخت سوله استاندارد باید از مصالح و متریال های با کیفیت استفاده کرد. اما برخی شرکتهای سازنده از ورق های ضایعات در مصالح خود بهره میگیرند و این مصالح را به نام سوله دست دوم میفروشند.
شرکت سپهر سوله بهترین ورق های فولادی را از شرکت فولاد مبارکه اصفهان خریداری میکند که هم آلیاژهای خوبی دارند و هم ضخامت این ورق ها استاندارد است و کم یا زیاد نمی شود. در مابقی مصالح از جمله متریال ساخت زیر بنا و فونداسیون، پیچ و مهره، پوشش سقف سوله از جمله انواع ساندویچ پانل و دیوارها و… نیز باید کیفیت را در اولویت قرار داد.
اجزای سوله استاندارد
هر سوله باید دارای اجزای مشخص و استانداردی باشد که طراحی و ساخت سوله به صورت اصولی و استاندارد مطابق با آیین نامه های نظام مهندسی اجرا و تکمیل شود. اجزای سوله های استاندارد شامل وال پست، قاب های اصلی، مهاربند سقف، استرات، سگراد، سینه بند، پرلین و گیرت میباشد.
حریم آزاد آتش نشانی دور سوله استاندارد
ایمنی سوله ها از مواردی است که باید در زمان طراحی و ساخت سوله ها مد نظر قرار گیرد. بنابر کاربری سوله باید در اطراف سوله فضایی تحت عنوان حریم آزاد جهت عبور ماشین آتش نشانی محاسبه شود. به عنوان مثال اگر سوله کاربری سوله انبار یا سوله بهداشتی داشته باشد و یا سوله کارگاهی و تولیدی باشد، تهیه و تعبیه تجهیزات آتش نشانی در مواقع بروز حادثه در محوطه سوله نیاز اساسی است.
اینچنین ضوابط ایمنی توسط شرکت شهرک های صنعتی تعیین و ابلاغ می شود. عرض حریم آتش نشانی در اطراف سوله با توجه به کاربری و فعالیت سوله و همچنین زون محل احداث در شهرک های صنعتی معمولا از ۳ تا ۶ متر در نظر گرفته می شود. در برخی موارد این عرض حریم آزاد تردد آتش نشانی به ۱۰ متر نیز قابل افزایش است.
با توجه به مطالب عنوان شده، هرگاه طراحی اصولی و مهندسی صورت پذیرد، ساخت سوله ارزان، اقتصادی، ایمن و استاندارد انجام می شود. برای جمع بندی ابعاد سوله رایج بشرح زیر می باشد:
- ارتفاع بین 6 تا 12 متر می باشد.
- دهانه بین 12 تا 40 متر باشد در برخی موارد 20 تا 35 متر بهینه تر خواهد بود.
- پیشنهاد میشود طول مضربی از 6 متر باشد.
هزینه ساخت سوله استاندارد
هرگاه از ابعاد استاندارد ساخت در کاربری مورد نظر و روش های بهینه و به روز در زمان طراحی و ساخت سوله استفاده شود به طور چشمگیری بسیاری از هزینه های جانبی حذف خواهد شد. از طرفی رعایت این موراد باعث افزایش طول عمر سوله میشود و در هزینه های تعمیر و نگهداری نیز تا حدودی صرف جویی می شود.
در کنار تمام این موارد هزینه ساخت سوله های استاندارد به عوامل مختلفی بستگی دارد که هر کدام از آن ها تاثیر مستقیمی بر هزینه نهایی ساخت سوله دارند. کیفیت سوله با استاندارد بودن سوله در ارتباط مستقیم است.
تمامی موارد عنوان شده در تعیین هزینه نهایی ساخت سوله های استاندارد تاثیر گذار می باشند که رعایت کردن و در نظر گرفتن تمامی این موارد الزامی می باشد. برای طراحی سازه فلزی در ابتدا باید از استانداردهای سازه فولادی به عنوان مرجع برای شروع طراحی و اجرا استفاده نمود.
فاکتورهای مهمی در تعیین و سوله های استاندارد تاثیرگذارند. از عوامل مهم و موثر در هزینه طراحی و ساخت و قیمت سوله های استاندارد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
وزن سوله
هرچقدر وزن سوله سنگینتر باشد قیمت بالاتری دارد.
کاربری سوله
قیمت ساخت سوله متناسب را کاربری سوله تعیین میشود.
ابعاد دهانه سوله
همواره ابعاد دهانه سوله در تعیین قیمت سوله تاثیرگذار است.
دارا بودن جرثقیل
نصب جرثقیل بر ارزش و قیمت سوله می افزاید.
محل احداث سوله
محل احداث در استحکام و قیمت سوله تاثیر گذار است.
متریال و مصالح به کاربرده شده
هرچقدر کیفیت متریال مصرفی در سوله بهتر و بالاتر باشد بر قیمت سوله هم افزوده میشود.
تجهیزات سوله سازی
تجهیزاتی مثل تاسیسات برق، تهویه، سیستم های گرمایشی – سرمایشی و روشنایی بر افزایش قیمت سوله تاثیرگذار است.