نگاهی به تاثیر قهوه بر عملکرد مغز و ذهن ما

آفتاب نیوز :

قهوه، یکی از نوشیدنی های پرطرفدار در جهان است. شاید در گذشته قهوه یک نوشیدنی تجملاتی بود، اما امروزه بین مردم به یک نوشیدنی رایج تبدیل شده است. بسیاری از افراد روز خود را با نوشیدن قهوه همراه با صبحانه آغاز می کنند یا در طول روز برای هوشیاری ذهن، فعالیت مغزی بهتر و رفع خستگی این نوشیدنی را می نوشند. دلیل محبوبیت قهوه به تاثیر آن بر ذهن باز می گردد. علاوه بر این باعث تقویت سیستم عصبی شده و ذهن را متمرکز می کند. به همین خاطر می توان گفت بهترین نوشیدنی برای بیدار ماندن و تحرک در روز های پرکار است. در ادامه مطلب به تاثیر قهوه بر عملکرد مغز و حافظه خواهیم پرداخت.

صبح ها، پس از استراحت کافی در شب ممکن است احساس کنیم انرژی زیادی داریم. در طول روز به تدریج در مغز ماده ای به اسم آدنوزین ترشح می شود که به گیرنده های خود روی مغز متصل می شود. زمانی که تمام گیرنده ها پر شدند، بدن احساس خستگی می کند، به همین خاطر احساس خواب آلودگی داریم. بر عکس زمانی که می خوابیم از غلظت آدنوزین در خون کم شده و از گیرنده ها جدا می شود. بدین صورت پس از بیدار شدن احساس می کنیم پر انرژی و سر حال هستیم. حال می خواهیم بدانیم که تاثیر قهوه بر عملکرد مغز چگونه است؟

تاثیر قهوه بر عملکرد مغز چگونه است؟

قهوه حاوی ماده ای به نام کافئین است. زمانی که قهوه می نوشیم، کافئین قهوه به گیرنده های آدنوزین متصل می شود و اجازه نمی دهد آدنوزین به آن ها وصل شود. در نتیجه انرژی بیشتری داریم و احساس خستگی نیز تخواهیم کرد. کافئین موجود در قهوه سبب کاهش ترشح سروتونین می شود. سروتونین هورمونی است که در کاهش اشتها، کاهش درد و ایجاد خواب موثر است. این هورمون در سلول های مغز ترشح می شود. کاهش سروتونین در خون، موجب احساس گرسنگی و بی خوابی می شود. سروتونین در احساس علاقه، خلق و خو، شادی، رضایت مندی و خوش بینی تاثیر دارد و باعث کاهش تنش می شود.

کافئین از چند راه بر سیستم عصب مرکزی تاثیر می گذارد. با این حال، این تاثیرات به صورت عمده ناشی از تعامل کافئین با گیرنده های آندوزین است. آدنوزین یک انتقال دهنده عصبی در مغز است که باعث تقویت خواب می شود. نورون ها در مغز گیرنده های خاصی دارند که آدنوزین ممکن است به آن ها متصل شود.

زمانی که آدنوزین به گیرنده ها وصل می شود، گرایش نورون ها به فعالیت را کنترل کرده و فعالیت عصبی را کند می کند. آدنوزین معمولا در طول روز رشد می کند و موجب خواب آلودگی می شود. آدنوزین و کافئین ساختار مولکولی شبیه به یکدیگر دارند. به همین خاطر زمانی که کافئین در مغز وجود دارد برای اتصال به گیرنده ها با آدنوزین در رقابت است. بدین صورت کافئین فعالیت نورون های شما مثل آدنوزین را کند نمی کند، بلکه مانع کند شدن آن ها می شود. کافئین سبب تحریک سیستم عصبی مرکزی شده و موجب می شود فرد هوشیار بماند.

تاثیر قهوه بر حافظه

برخی از مطالعات به تاثیر مثبت کافئین بر حافظه کوتاه مدت و بلند مدت اشاره می کنند. سایر تحقیقات به این نکته مهم اشاره می کنند که کافئین بر حافظه تاثیری ندارد یا فعالیت های حافظه و عملکرد آن را دچار اختلال خواهد کرد. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که با نوشیدن قهوه امکان فراموشی خاطرات کاهش پیدا می کند.

تاثیر کافئین بر تمرکز

دکتر استفان گیلمن روانپزشک در منهتن آمریکا می گوید: کافئین قهوه هوشیاری را افزایش می دهد، از خواب آلودگی پیشگیری می کند و در نتیجه عملکرد شناختی را در بدن بالا می برد. اما باید توجه داشته باشید که این مسئله تنها زمانی رخ می دهد که به میزان استاندارد کافئین مصرف شود، با این کار قهوه تمرکز شما را بالا می برد.

علاوه بر این دکتر گیلمن به این نکته اشاره می کند که اثرات کافئین همیشه مثبت نیست. در برخی موارد در صورت مصرف نشانه هایی مانند استرس و اضطراب در فرد ایجاد می شود، به خصوص اگر شخص دچار اختلالات اضطرابی نیز باشد. به همین دلیل باید زمان مصرف به این نکته توجه داشته باشید.

دکتر دیا اسمایلی، متخصص قلب و متخصص داخلی در مرکز پزشکی کلمبیا می گوید: مصرف قهوه سبب تغییرات در انتقال دهنده های عصبی شده و مغز را تحریک می کند و هوشیاری، تمرکز و حالت برانگیختگی را در فرد افزایش می دهد.

دکتر اسمایلی در خصوص تاثیر قهوه بر مغز و تمرکز بیان می کند: کافئین احتمال دارد در صورت مصرف بیش از حد مجاز به دلیل افزایش ضربان قلب، سبب ایجاد احساس اضطرابی در شخص شود. کافئین تولید آدرنالین، نوراپی نفرین و کورتیزول را افزایش می دهد که هورمون های استرس هستند و ضربان قلب را سریع تر می کنند که نتیجه مثبت آن افزایش انرژی در بدن فرد است. اما اگر دچار اختلالات روانی هستید، این مسئله احتمال دارد سبب تشدید عصبانیت در شما شود و در خواب شما اختلال ایجاد کند. همچنین کافئین قهوه باعث بهبود خلق و خو شده و احتمال افسردگی را کاهش می دهد. قهوه سبب تحریک عملکرد مغز شده و در برابر بیماری پارکینسون و آلزایمر از شما محافظت می کند.

تاثیر کافئین بر خواب آلودگی و خستگی

می توان گفت این تاثیرات از نحوه تعامل با گیرنده های نکلویتید به عنوان یک انتقال دهنده عصبی در ذهن فرد ناشی می شود. کافئین به علت ساختار مولکولی شبیه به نکلوتید بر سر اتصال با گیرنده های مشابه با یکدیگر رقابت می کنند و در نتیجه مانع کاهش سرعت فعالیت نورون ها در مغز می شود و شما احساس خواب آلودگی و خستگی نمی کنید. توجه داشته باشید از نوشیدن مقدار زیاد کافئین در عصر ها پرهیز کنید؛ زیرا ممکن است کیفیت خواب شبانه شما را مختل کند.

تاثیر قهوه بر حافظه و هوشیاری

چیزی که بیشتر افراد را به نوشیدن قهوه علاقه مند کرده است، تاثیری است که روی ذهن فرد می گذارد. کافئین سبب افزایش عملکرد ذهن به ویژه هوشیاری، حافظه و تمرکز می شود. به همین خاطرتقویت حافظه با قهوه یکی از شیوه های افزایش توانایی ذهن به شمار می رود. کافئین موجود در قهوه به تولید سلول های عصبی کمک کرده و توانایی آن ها را برای برقراری ارتباط با یکدیگر افزایش می دهد و نقاط اتصال تازه برای یادگیری بهتر در آن ها ایجاد می کند.

برای بررسی تاثیر کافئین بر مغز توسط محققین تحقیقات زیادی صورت گرفته است. طبق تحقیقی که در سال های گذشته صورت گرفته، کافئین سبب افزایش توان ذهنی و بهبود حافظه می شود. در این تحقیق ابتدا عکس هایی را به افراد نشان دادند و سپس به برخی از آن ها کافئین دادند. بعد از 24 ساعت به طور مجدد همان تصاویر را به تمام آن ها نشان دادند. کسانی که کافئین مصرف کرده بودند بهتر از بقیه تصاویر را به یاد می آوردند. این تحقیق نشان می دهد که کافئین بیشتر بر حافظه اثر می گذارد تا هوشیاری و تمرکز. زیرا کافئین را پس از دیدن تصاویر به افراد داده بودند. مطالعه دیگری هم صورت گرفت که نشان می دهد قهوه به جای افزایش حافظه در بهبود خلق و خو و تمرکز نقش دارد.

نتایج این دو تحقیق با یکدیگر متفاوت است، اما هر دو نتیجه، نشان دهنده تاثیر مثبت کافئین بر ذهن است. کافئین موجود در قهوه سبب افزایش ماده ای به اسم دوپامین در بدن می شود. دوپامین نقش دوگانه ای در بدن ایفا می کند. این ماده در خون نقش هورمون و در مغز نقش انتقال دهنده عصبی را بر عهده دارد. دوپامین در نقش انتقال دهنده عصبی به افزایش تمرکز ذهن و حافظه کمک می کند. کاهش دوپامین سبب به هم خوردن تمرکز ذهن و خستگی می شود.

دوپامین علاوه بر تاثیری که بر مغز می گذارد مزیت های دیگری نیز دارد. این هورمون در ایجاد حس لذت، حس پاداش دهی و انگیزه، سرزندگی و تنظیم حرکات بدن نقش مهمی دارد. کاهش دوپامین سبب کاهش انگیزه، شور و هیجان و کسلی در شخص می شود. نوشیدن یک فنجان قهوه در روز باعث تحریک ترشح دوپامین شده و حس و حال بهتری به شخص می بخشد. در نهایت این موضوع را می توان یکی از تاثیرات مثبت قهوه بر هوش دانست. علاوه بر این قهوه خاصیت آنتی اکسیدانی دارد که به کاهش آسیب ناشی از افزایش سن و استرس کمک می کند.

تاثیر قهوه بر بیماری های ذهنی

قهوه با تاثیرات شگفت انگیزی بر پیشگیری از بیماری های ذهنی همراه است:

تاثیر قهوه بر بیماری پارکینسون

بیماری پارکینسون یک بیماری ذهنی_حرکتی مزمن است که ریشه در سیستم عصبی مرکز ذهن فرد دارد. این بیماری سلول های عصبی مغز را که هورمون دوپامین ترشح می کند، از بین می برد. وجود این هورمون برای حرکت ماهیچه های شخص اهمیت دارد، به همین خاطر روی سیستم حرکتی فرد تاثیر گذاشته و به ندرت باعث لرزش در فرد می شود. مطالعات نشان می دهد که مصرف قهوه تا حد قابل توجهی خطر بیماری پارکینسون را تا 29 درصد کاهش می دهد.

تاثیر قهوه بر بیماری بیش فعالی

مصرف کافئین در برخی از افراد که دچار اختلال بیش فعالی یا نقص توجه هستند، تاثیر مثبتی دارد. مصرف میزان متعادلی از کافئین و قهوه باعث کاهش نشانه های بیش فعالی و بهبود تمرکز در فرد می شود.

تاثیر قهوه بر بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر، یکی از دلایل اصلی زوال عقل است و نشانه های این بیماری به تدریج وخیم تر می شود. بیماری آلزایمر با بروز مشکلات در حافظه، ایجاد مشکل در رفتار و تفکر فرد همراه است و هنوز درمان مشخصی برای آن پیدا نشده است، اما روش هایی برای کنترل این بیماری و حتی پیشگیری از آن وجود دارد. مطالعات علمی نشان می دهد که مصرف متعادل قهوه تا 65 درصد از بروز بیماری آلزایمر جلوگیری خواهد کرد.

مزایا و تاثیر قهوه بر عملکرد مغز

امیدواریم مطالب این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. در پایان پیشنهاد می کنیم مقالات خواص قهوه، انواع قهوه و بهترین زمان خوردن قهوه را نیز مطالعه فرمایید.

منبع: آرگا