پروژه‌های موفق مهندسی ایران در جهان/ هدف قزاقستان در دسترسی به بنادر جنوب ایران با کریدور شمال-جنوب
جمهوری قزاقستان به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور محصور در خشکی دنیا، دارای ظرفیت‌های معدنی و زراعی فراوانی است که مهندسان ایرانی می‌توانند در مسیر توسعه‌ی این کشور، به آن‌ها بپردازند. البته بخشی از اولین تونل قزاقستان توسط متخصصان جمهوری اسلامی ایران ساخته شده و پروژه‌های متعددی در حوزه شهرسازی طی صدور خدمات فنی و مهندسی ایرانی اجرایی شده است، با این‌حال ظرفیت‌هایی مانند کشت فراسرزمینی برای شرکت‌های ایرانی در این کشور فراهم است.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(مجله ایرانی)، جمهوری قزاقستان چهارمین جمهوری در بین جمهوری‌های مستقل مشترک‌المنافع از لحاظ فراوانی جمعیت است. قزاقستان بزرگ‌ترین کشور محصور در خشکی در دنیاست و تراکم جمعیتی کمی دارد. حدود ۷۰ درصد از مردم این کشور مسلمان هستند. این جمهوری ملیت‌های گوناگونی را در خود جای داده است. بر اساس آخرین سرشماری، جمعیت قزاقستان ۱۹ میلیون نفر است. قزاقستان همچنین با وسعت ۲.۷۱۷.۳۰۰ کیلومترمربع به عنوان هشتمین کشور جهان و دومین جمهوری از جمهوری‌های شوروی سابق به حساب می‌آید. پایتخت آن ”آلماتی” است که بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر قزاقستان محسوب می‌شود، ولی چند سالی است که پایتخت آن به شهر “آستانه” انتقال یافته که در شمال کشور و در مناطق عمدتا روس‌نشین قرار دارد. با این‌حال پایتخت فرهنگی قزاقستان همچنان شهر آلماتی است. شهر آستانه به عنوان پایتخت و شهرهای آلماتی، کاراگاندا، چیمکنت، سمی پالاتنیسک، ترکستان و بندر آکتائو از مهمترین شهرهای این جمهوری هستند.
قزاقستان دارای اقتصاد زراعی و منابع معدنی غنی
کشور قزاقستان متشکل است از تپه‌های کم‌ارتفاع وسیعی در وسط آسیای میانه در غرب جلگه‌های مجاور دریای خزر، که کمتر از سطح دریا ارتفاع دارد. ارتفاعات شامل رشته تپه‌هایی در شمال و سلسله کوهستانی شامل تین‌شان در جنوب و شرق است. قله خان‌تنگری با ۶.۳۹۸ متر ارتفاع بلندترین نقطه‌ی این کشور است. کشور قزاقستان چندین دریاچه نمک دارد، از جمله دریاچه آرال که به دلیل استفاده بیش‌از اندازه از آب رودهای منتهی به آن، در حال کوچک شدن است. بیابان‌ها شامل صحرای قیزیل‌قوم در شمال کشور، قره‌قوم در مرکز و بارسوکی در شمال است. رود مهم این کشور سیر دریا نام دارد که ۳.۰۱۹ کیلومتر طول دارد.
اقتصاد این کشور تا حد زیادی به بخش کشاورزی متّکی است. قزاقستان بیشترین تولید ناخالص داخلی و درآمد سرانه را در میان جمهوری‌های تازه استقلال‌یافته دارد و نیز از اعضای مهم «سازمان همکاری شانگهای» است. این کشور از لحاظ منابع زیرزمینی هم بسیار غنی است، از سال ۱۹۹۳ تاکنون بیش‌از ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در این بخش انجام شده‌است. همچنین تخمین زده می‌شود که قزاقستان صاحب دومین منابع بزرگ در اورانیوم، کروم، روی و سرب و سومین در منگنز، چهارمین در مس و در مورد زغال‌سنگ، آهن و طلا نیز در بین ۱۰ کشور اول دنیا قرار می‌گیرد و همچنین یازدهمین منابع بزرگ هم در نفت و هم در گاز طبیعی را در اختیار دارد.
ساخت اولین تونل قزاقستان توسط متخصصان ایرانی
بخشی از نخستین تونل قزاقستان در گردنه «شاک‌پاک بابا» در ۶۰۰ کیلومتری شهر «آلماتی» توسط مهندسان ایرانی ساخته شده است، شرکت ایرانی «دنا رهساز» که از سال ۲۰۰۱ تاکنون بیش‌از ۱۰ پروژه راهسازی را به اتمام رسانده است، اولین تونل قزاقستان را احداث می‌کند.
در این رابطه «محمد ابوطالبی» مدیرعامل شرکت «دنا رهساز» و مشاور سابق وزیر حمل‌ونقل و ارتباطات قزاقستان اعلام کرد: «این تونل ۱۵۰۰ متری با عرض ۵.۱۳ متر و ارتفاع بیش‌از ۹ متر، ارمغانی دیگر از متخصصان ایرانی در جهت صدور خدمات فنی و مهندسی در قزاقستان است. بخشی از پروژه‌ی یادشده که قسمت مهمّی از بزرگراه بین‌المللی «چین غربی – اروپای غربی» است، به طول ۴۰ کیلومتر در مسیر شهرهای «تاراز» و «چیمکنت» در جنوب قزاقستان و به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار توسط این شرکت ایرانی اجرایی شده است.»
وی افزود: «طرح احداث تونل به دلیل نداشتن سابقه در قزاقستان، توسط مهندسان ایرانی ارائه شد که مورد استقبال مقامات قزاقستان قرار گرفت. این پروژه با ۱۷۰ متخصص از ایران و ۷۰۰ نیروی مجرب از قزاقستان اجرا شد.»
«مجتبی دمیرچی‌لو» سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان در بازدید از پروژه‌ی تونل و در دیدار با مهندسان ایرانی، اظهار داشت: «صدور خدمات فنی و مهندسی در قزاقستان به‌خصوص در زمینه‌ی راهسازی، نشان از توان بالای مهندسان ایرانی دارد که امیدواریم در دیگر بخش‌های فنی و مهندسی نیز، شرکت‌های مجرب ایرانی وارد این عرصه رقابت شوند.»
شرکت ایرانی «دنا رهساز» در قزاقستان اتوبان «آستانه» – «شوچنسک» و جاده‌های «آلماتی» – «بیشکک»، «قاراقاندا» – «آستانه»، «چیمکنت» – «ترکستان» و «آکتائو» – «قزل‌آرده» را احداث کرده است. این شرکت همچنین در ایران پنج‌دوره صادرکننده‌ی نمونه شناخته شده و «نشان راهساز نمونه» را از رئیس‌جمهور قزاقستان دریافت کرده است.
توسعه‌ی شهری قزاقستان به دست مهندسان ایرانی
«علی‌اکبر جوکار» سفیر جمهوری اسلامی ایران در قزاقستان، چهارشنبه ۱ آذر ۱۴۰۲ به همراه «محسن فغانی» سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آلماتی با “مارات سلطان‌گازیف” استاندار آلماتی دیدار کردند. استاندار آلماتی ضمن اشاره به پروژه‌های جدید در شهر کنایف و آلماتی و کیفیت مصالح ساختمانی و خدمات فنی – مهندسی کشورمان، گفت: «پروژه‌های بزرگی برای توسعه‌ی شهر جدید کنایف داریم که یکی از آن‌ها پروژه معروف به «G۴ City» است. همچنین بین شهرهای آلماتی و کنایف هم قرار است شهر جدیدی تاسیس شود. از طرفی کشور شما{ایران} توانایی بسیار بالایی در بخش مصالح ساختمانی دارد که آماده هستیم واردات این محصولات را به استان آلماتی داشته باشیم.»
لازم به ذکر است، شهر جدید کنایف در ۸۰ کیلومتری شهر آلماتی واقع شده که طبق تصمیم دولت قزاقستان، مقرر شد تا سال ۲۰۴۷ یک پروژه بزرگ به نام «G۴ City» از ۴ بخش حمل‌ونقل و لجستیک، پزشکی، گردشگری و آموزش به ارزش ۳،۷ تریلیون تنگه اجرا شود.
در ادامه، سرکنسول جمهوری اسلامی ایران در آلماتی، اظهار کرد: «از یک‌ماه پیش دومین پرواز مستقیم بین تهران و آلماتی برقرار شده که می‌تواند نقش بسیار موثری را در توسعه‌ی گردشگری بین دو کشور ایفا کند.»
وی ضمن اشاره به ظرفیت‌های بالای گردشگری سلامت، در خصوص پذیرش بیماران قزاق از طرف مراکز درمان و پزشکی کشورمان اعلام آمادگی کرد.
محسن فغانی ضمن دعوت از طرف قزاق برای حضور در نمایشگاه‌های تخصصی که در کشورمان برگزار می‌شود، افزود: «در دو سال گذشته حداقل ۱۰ هیأت ایرانی که هر هیأت از ۵ تا ۸۰ نفر تشکیل شده بود، برای شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی قزاقستان حضور داشته‌اند.»
تعامل مهندسی در حوزه صنایع غذایی
یک هیأت تجاری و بازرگانی از کشور قزاقستان اردیبهشت سال گذشته(۱۴۰۲) به منظور آشنایی با ظرفیت‌های صنعتی استان قزوین، از شرکت بیدستان به عنوان تولیدکننده‌ی اتانول، مواد غذایی، انواع سرکه و مواد غذایی بازدید کردند و با ظرفیت تولید مواد غذایی و الکل طبیعی در این شرکت آشنا شدند.
این هیأت تجاری و بازرگانی شامل مارات بوپازوف معاون سازمان سرمایه‌گذاری خارجی کشور قزاقستان، بختیار سادابایف معاون بخش توسعه‌ی صادرات وزارت تجارت و تعدادی از فعالان اقتصادی و بازرگانی این کشور بودند، برای بررسی توانمندی‌های صنعتی، صادراتی و اجرای سرمایه‌گذاری مشترک، از شرکت بیدستان بازدید و برای اجرای طرح‌های سرمایه‌گذاری، با مدیران این واحد صنعتی گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند.
«مصطفی کریمی» مدیرعامل شرکت بیدستان نیز پس از بازدید هیأت تجاری قزاقستان از خط تولید و بسته‌بندی و انبارهای ذخیره‌ی مواد، در نشستی تخصصی اظهار داشت: «برای توسعه‌ی مناسبات تجاری آمادگی داریم فناوری، خدمات فنی و مهندسی و داشته‌های خود را به اشتراک بگذاریم و کار مشترکی را در قزاقستان اجرا کنیم. همچنین توانمندی و آمادگی لازم را داریم که در انتقال فناوری، پذیرش تقاضا و سفارش و صادرات محصول و تامین مواد اولیه و انتقال تجربیات به کشور قزاقستان، نهایت همکاری را انجام دهیم.»
کشاورزی، نقطه‌ی عطف صدور خدمات مهندسی به قزاقستان
سرمایه‌گذاری مشترک در حوزه‌ی خدمات فنی – مهندسی و کشاورزی، یکی از اولویت‌هایی است که در ارتباط با قزاقستان مطرح است. چراکه در گذشته تجربه‌ی خوبی در این بخش داشته‌ایم. تقویت سطح همکاری‌های مشترک با این کشور از اهداف اتاق مشترک ایران و قزاقستان است و در این راستا، طی گفت‌وگو با «امیرعابدی»، رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان، فرصت‌های همکاری ایران و قزاقستان از کشت فراسرزمینی تا سرمایه‌گذاری در معادن این کشور و راه‌های بهره‌برداری بهینه از کریدور شمال – جنوب، تشریح شد.
«امیر عابدی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و قزاقستان»، به جایگاه و موقعیت فعلی این کشور اشاره کرد و با نگاه به حدود ۳۰ سال که از استقلال قزاقستان می‌گذرد، گفت: «در این مدت، پیوستن قزاقستان به پیمان‌های منطقه‌ای مانند پیمان شانگهای، اتحادیه اوراسیا و معاهدات بین‌المللی مانند سازمان تجارت جهانی(WTO) محقق شد و این کشور توانست با یک رویه‌ی مطلوب سیاسی و اقتصادی، جایگاه خوبی در مناسبات بین‌المللی پیدا کند. این کشور در شاخص محیط کسب‌وکار رتبه‌ی ۲۵ را به خود اختصاص داده و در کنار کشورهای توسعه‌یافته قرار گرفته است.»
وی ادامه داد: «قزاقستان در مسیر جاده‌ی ابریشم و کریدور شمال – جنوب قرار گرفته است. همجواری با دریای کاسپین و پروژه‌ی «یک کمربند، یک جاده» نیز موقعیت مهمی برای قزاقستان به‌منظور ایفای نقش مهم‌تر در تبادلات منطقه‌ای ایجاد کرده است. قزاقستان از نظر ذخایر معدنی در دنیا موقعیت ویژه‌ای دارد. از نظر وسعت نیز نُهمین کشور دنیاست، از نظر منابع طبیعی هم دارای موقعیت بسیار مناسبی است و سالیانه ۲۰ میلیون تن غلات تولید می‌کند که بیش از نیمی از این تولیدات مازاد نیاز داخلی است و صادر می‌شود.»
رئیس اتاق بازرگانی ایران و قزاقستان در ادامه، مسیر مشهد – سرخس، اینچه‌برون و بنادر دریای خزر را سه مسیر دسترسی ایران به قزاقستان برشمرد و تاکید کرد: «بالغ‌بر ۳۰۰ تا ۴۰۰ شرکت ایرانی در حوزه‌های فنی – مهندسی، معدن، کشاورزی و غیره در قزاقستان فعال بوده‌اند که به علت کرونا این فعالیت‌ها کاهش پیدا کرده است. به تازگی هم یک ایرانی موفق شد جایزه‌ی کارآفرین نمونه را از ریاست جمهوری قزاقستان دریافت کند. این کارآفرین نمونه با ۱۰ هزار هکتار زمین کشاورزی، زنجیره‌ی تامین روغن خوراکی از مزرعه تا تولید، بسته‌بندی و صادرات به کشورهای دیگر از اروپا تا ژاپن و چین را، تکمیل کرده است.»
عابدی در بخش دیگری از سخنان خود، دسترسی به آب‌های آزاد از طریق ایران برای قزاقستان را، مهم ارزیابی کرد و افزود: «قزاقستان برای دستیابی به بنادر جنوبی ایران در خلیج‌فارس و دریای عمان از طریق کریدور شمال – جنوب اهمیت زیادی قائل است. این ارتباط از طریق ریلی و مسیر جاده‌ای از منطقه اینچه‌برون به ترکمنستان و قزاقستان برقرار می‌شود. ارتباط دریایی بین بنادر ایران و قزاقستان از طریق دریای خزر نیز میسّر است. توسعه‌ی این راه‌گذر و ارتباط آن با بندر چابهار، تحول مهمی در تبادلات تجاری کشورهای منطقه «CIS» به‌ویژه قزاقستان و روسیه و از سوی دیگر چین و سایر بازارهای جهانی ایجاد خواهد کرد. این مسیر از نظر کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل، امنیت، در دسترس بودن و کاهش مسافت نسبت به سایر مسیرها، موقعیت ممتازی دارد.»
همکاری معدنی ایران و قزاقستان
«فضل‌الله حیدری فرزان» مدیر بین‌الملل ایمیدرو اردیبهشت سال‌جاری(۱۴۰۳) در نشست با اونتالاپ اونالبایف سفیر قزاقستان در ایران، ضمن اعلام این مطلب با استناد به سند راهبردی ایران و قزاقستان، بر لزوم همکاری دو کشور در حوزه‌های معدنی تاکید کرد و گفت: «با توجه به نگاه مشترک معدنی و شباهت‌هایی که در زنجیره‌ی معدن مانند فولادسازی و صنایع پایین‌دست مس در دو کشور وجود دارد، دو کشور می‌توانند در زمینه‌ی تبادل مواد اولیه، همکاری مناسبی داشته باشند.»
وی با اشاره به پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌ی صنایع معدنی و توانمندی‌های نیروی انسانی متخصص در این حوزه، تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران آمادگی همکاری همه‌جانبه در انتقال دانش فنی توسط متخصصان ایرانی به کشور قزاقستان را دارد. همچنین بعد از برگزاری جلسات فنی و تخصصی، تفاهم‌نامه‌هایی تنظیم شده و به امضاء روسای مجموعه‌های معدنی دو کشور خواهد رسید که بر اساس آن قراردادهای مختلفی بین دو کشور منعقد خواهد شد.»
در ادامه‌ی این جلسه، اونتالاپ اونالبایف سفیر قزاقستان در ایران نیز، با ابراز علاقه‌مندی قزاق‌ها در گسترش روابط معدنی و صنعتی بین دو کشور، گفت: «توسعه‌ی روابط صنعتی و معدنی بین ایران و قزاقستان مورد توجه ما است و آمادگی داریم تا از ظرفیت‌های معدنی ایران در توسعه‌ی بخش معدن و صنایع معدنی قزاقستان استفاده کنیم. برگزاری جلسات تخصصی مرتبط با بخش معدن ادامه خواهد داشت و امیدواریم این همکاری و ظرفیت‌ها، زمینه‌ساز رشد معادن و صنایع معدنی دو کشور شود.»
معاون سابق نخست‌وزیر قزاقستان: تُجّار ایرانی می‌توانند در قزاقستان کارخانه تأسیس کنند
«محمد اشرف اکبری» رییس مرکز نوآوری و تبادلات تجاری ایران و قزاقستان، با بیان این‌که قزاقستان کشوری پهناور و دارای اراضی کشاورزی مناسب، غنی و پُر آب است، اظهار کرد: « قزاقستان از کشت فراسرزمینی ایران در آن کشور حمایت می‌کند و کشاورزان ایرانی که در این زمینه فعالیت داشته باشند، از یارانه‌های دولتی نهاده‌های کشاورزی بهره‌مند خواهند شد. در سال‌های گذشته شرکت‌هایی از ایران برای مکانیزه‌شدن کشت برنج به این کشور سفر کرده‌اند اما بعد از شیوع ویروس کرونا حضور این شرکت‌ها کم‌رنگ شد.»
همچنین «اسگار میرزا خماتوف»، معاون سابق نخست‌وزیر قزاقستان بر توسعه‌ی همکاری‌های دوجانبه در زمینهٔ گوشت قرمز، محصولات دامی، حل‌وفصل مسائل قرنطینه‌ی دامی و دستیابی به راهکارهای جدید برای توسعه تجارت تاکید کرد و گفت: « کشور شما می‌تواند تجربیات خود را در زمینهٔ خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی به قزاقستان منتقل کند، ۱۵۰ هکتار از اراضی قزاقستان تحت پوشش این مراکز علمی هستند که می‌توان با جذب مهندسان ایرانی این ۱۵۰ هکتار را به روش علمی کشت و محصولاتش را به ایران صادر کرد.»
وی درباره‌ی واگذاری زمین به سرمایه‌گذاران ایرانی، بیان کرد: «ما برای واگذاری زمین به کشاورزان و سرمایه‌گذاران خارجی تا سال ۲۰۲۱ محدودیت داریم اما تُجّار ایرانی می‌توانند در این اراضی، کارخانه احداث و یا در این اراضی محصولات کشاورزی کشت کنند.»
با توجه به مطالب فوق، کشور قزاقستان به‌عنوان بزرگ‌ترین کشور محصور در خشکی جهان، نیازمند تعاملات کریدوری با کشورمان و ساخت راه‌ها و شهرهای پیشرفته و مدرن است. همچنین با توجه به شرایط مناسب زراعی در کشور قزاقستان، امکان کشاورزی فراسرزمینی ایرانیان و صدور خدمات فنی و مهندسی در این زمینه وجود دارد. علاوه‌بر آن، متخصصان ایرانی می‌توانند در خصوص استخراج منابع معدنی این کشور آسیای میانه، پروژه‌هایی با درآمد مطلوبی را اجرایی کنند، که این امور به تعاملات دیپلماتیک و تجاری دو کشور بستگی دارد.
انتهای پیام