به گزارش خبرگزاری آنلاین، محمد کاظمی‌فرد رئیس مرکز آمار و فناوری قوه قضائیه در مورد دستیابی آسان و رایگان به خدمات قضائی گفت: یکی از سیاست‌های قوه قضائیه توسعه خودکاربری‌ها و انجام امور توسط خود مردم است. در خودکاربری‌ها ارائه خدمات غیرحضوری به صورت آسان و ارزان مورد توجه است.
وی ادامه داد: خود کاربری ویژه مراجعین حرفه‌ای قوه قضائیه یعنی وکلا، کارشناسان رسمی و نمایندگان حقوقی دستگاه‌های اجرایی کشور به گونه‌ای طراحی شده است که انجام تمام امور مربوط به طرح و پیگیری پرونده در مراجع قضائی بدون مراجعه به دفاتر الکترونیک قضائی یا حتی محاکم قضائی قابل انجام است. همچنین اگر کسی به کلانتری مراجعه کند در همانجا شکواییه تنظیم و به‌صورت برخط برای مراجع قضائی ارسال و نیازی به مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی یا واحدهای قضائی نیست و صرفاً با یک بار مراجعه به کلانتری‌های سراسر کشور اقدام به ثبت شکواییه خود کند. این شکایت‌ها به دادسرا و مجتمع‌های قضائی به صورت برخط و آنلاین ارسال می‌شود.
۹۵ درصد ابلاغ‌ها در کشور به صورت الکترونیکی انجام می‌شود
رئیس مرکز آمار و فناوری قوه قضائیه گفت: در قوه قضائیه با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین محدوده مکانی و زمانی دسترسی به خدمات قضائی برای مردم برداشته شده است و در پهنه جغرافیایی کره زمین و تمامی ۲۴ ساعت شبانه روز امکان بهره‌گیری خدمات الکترونیک قضائی خود به صورت برخط و غیرحضوری فراهم شده است. در حال حاضر ۹۵ درصد ابلاغ‌ها در کشور به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.امکان بهره‌مندی از این امکانات برای ایرانیان خارج از کشور و اتباع بیگانه در دوران تحول امکان پذیر شده است.
وی ادامه داد: با استفاده از سامانه نوبت‌دهی الکترونیکی حضور حدود سه میلیون نفر در قوه قضائیه سامان‌دهی شده است. سامانه نوبت دهی واحدهای قضائی از صف‌های طولانی و نوبت فروشی یا فسادهای مربوط جلوگیری کرده است.
صدور گواهی سوءپیشینه کمتر از یک روز کاری
کاظمی‌فرد گفت: در حال حاضر مدت زمان صدور الکترونیکی گواهی عدم سوءپیشینه به طور میانگین کمتر از یک روز کاری است. در سال ۱۴۰۲ حدود دو میلیون و ۸ هزار گواهی عدم سوءپیشینه صادر شده است که ۵۰ درصد آن‌ها به‌صورت خود کاربری و از منزل یا محل کار بوده است. برنامه دستگاه قضائی این است که مواردی که فاقد پیچیدگی حقوقی است را به تدریج خود مردم واگذار کند.
اجرای طرح خدمات جهادی قضائی در بیش از هزار و۷۰۰ نقطه کشور
وی گفت: در طرح خدمات الکترونیک جهادی افرادی که در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته و و فاقد امکانات قضائی زندگی می‌کنند و از سطح درآمدی مناسبی برخوردار نیستند خدمات قضائی رایگان ارائه می‌شود. تاکنون طرح خدمات جهادی قضائی با همکاری دفاتر خدمات الکترونیک قضائی در بیش از هزار و ۷۰۰ نقطه اجرا شده است و ۱۵ استان کشور را تحت پوشش قرارداده است. مردم در این طرح جهادی تمام خدماتی که در دفاتر خدمات الکترونیک قضائی ارائه می‌شود را به صورت رایگان دریافت می‌کنند.
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در مورد دادرسی‌های الکترونیک نیز گفت: در این طرح با همکاری چند شرکت دانش‌بنیان به جای اعزام زندانیان به مراجع قضائی جهت شرکت در جلسه تحقیق و رسیدگی، این موضوع به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. در حال حاضر در یک تحول حدود ۸۰ درصد زندانیان کشور به صورت الکترونیکی در جلسات تحقیق و رسیدگی شرکت می‌کنند. خوشبختانه جمهوری اسلامی به یک تجربه ارزشمندی در زمینه دادرسی الکترونیک رسیده است. اگر مردم به دادگاهی دعوت شوند تا در جلسات حضور پیدا کنند، می‌توانند به صورت مجازی در آن دادگاه شرکت کنند. در مواردی که دادگاه در یک شهر یا یک کشور دیگر باشد این دستاورد بسیار مفید است.
وی در مورد هوشمندسازی نظارت‌ها و فرآیندهای قضائی گفت: سامانه اطلاعات مؤثر افراد (ساما) جهت شناسایی هوشمند مراجعان حرفه‌ای به دستگاه قضائی راه اندازی شده است تا در مراحل رسیدگی اطلاعات را در اختیار قاضی در جهت اتقان بیشتر آرا قرار دهد. این کار باعث می‌شود تا جلوی افرادی که می‌خواهند به صورت حرفه‌ای دادرسی را از مسیر عدالت خارج کنند گرفته شود و وضعیت‌هایی چون شاهد حرفه‌ای، محکوم متواری، سابقه‌دار یا خطرناک، ممنوع الخروجی در آن قابل پایش است.
اتاق پایش قوه قضائیه در راستای حکمرانی داده محور
کاظمی‌فرد گفت: در راستانی حکمرانی داده محور اتاق پایش قوه قضائیه تدارک دیده شده است و امکان پایش و نظارت برخط بر عملکرد مراجع قضائی عملکرد تمامی شعب، واحدهای قضائی، استان‌ها در قالب داشبوردهای نظارتی به صورت برخط در اختیار مدیران ارشد فراهم شده است.
کاهش فرایند استعلامات مالی از ۴۰۰ روز به ۴ دقیقه با سامانه سهام
وی گفت: یکی از اقدامات در زمینه کاهش اطاله دادرسی، افزایش اتقان آرا قضائی و تسریع اجرای احکام، ایجاد سامانه سهام یا سامانه هوشمند استعلامات مالی است. این سامانه ۴ استعلام مؤثر در پرونده‌های قضائی یعنی حساب بانکی، بورس، پلاک انتظامی و پلاک ثبتی را به صورت برخط و آنلاین در اختیار قضات اجرای احکام دادگستری‌های سراسر کشور قرار می‌دهد. این سامانه همزمان شناسایی و توقیف اموال را از ۴۰۰ روز به ۴ دقیقه کاهش داده است. در سال ۱۴۰۲، یک میلیون و ۲۰۰ هزار پرونده توسط قضات از طریق این ابزار مورد بررسی قرار گرفته است.
کاظمی فرد افزود: همچنین سامانه ارجاع هوشمند به کارشناس با توجه به تعداد کارشناسی‌های ارجاع شده، صلاحیت و محل کارشناسی اقدام به پیشنهاد کارشناس می‌کند. اتقان آرای قضائی و کاهش اطاله دادرسی از مزیت‌های این سامانه است. ۴۶ درصد کارهای کارشناسی از این طریق ارجاع می‌شود. همچنین نظر قاضی در مورد کیفیت و سرعت کارشناسی از قضات اخذ می‌شود.
انتشار ۴۰ هزار رأی در سامانه ملی آرای قضائی
رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در باب شفافیت داده‌ها گفت: ۴۰ هزار رأی در سامانه ملی آرای قضائی به صورت عمومی منتشر شده است. با این سامانه یک دریچه برای شفاف‌سازی و دسترسی پژوهشگران به آرا قضائی ایجاد شده است.
کاظمی‌فرد افزود: با هدف استعلام اهلیت متعاملین برای سکوهای بخش خصوصی و عموم مردم درگاهی به نام خدمت اعتبار معاملاتی ایجاد شده است. این خدمت امکان استعلام اهلیت متعاملین با ۱۱ ویژگی را برای مردم و کلیه فعالان اقتصادی به‌منظور افزایش امکان تقارن اطلاعات، پیشگیری از بروز اختلاف در معامله، ایجاد شفافیت، ایجاد زمینه اعتبار سنجی، کاهش ریسک معاملات و ایجاد زمینه معامله امن‌تر را فراهم کرده است. همچنین این استعلام در اختیار بانک مرکزی جهت استفاده در سامانه‌های اعتبار سنجی قرار گرفته است.
کاظمی‌فرد در ادامه گفت: سامانه قرارداد الکترونیک با هدف شفاف‌سازی قرارداد بین وکیل و موکل راه‌اندازی شد. تعداد ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار قرارداد الکترونیک وکالت بین وکیل و موکل منعقد شده است و تبادل مالی بین و کیل و موکل شفاف‌تر شده است و ۸ میلیون استعلام از جانب سازمان امور مالیاتی در مرکز ملی تبادل اطلاعات انجام شده است. قرارداد الکترونیک وکالت علاوه بر حمایت از موکل، شفافیت‌های مالی در میان وکلا و قوه قضائیه را به همراه دارد.
وجود ۹۰ میلیون تصمیم قضائی در سامانه تناد
وی گفت: ۹۰ میلیون تصمیم قضائی با استفاده از آخرین روش‌های هوش مصنوعی در سامانه تحلیل و نقد آرا دادگستری (تناد) گمنام شده است و جهت آموزش و به عنوان دستیار برای همکاران قضائی برای پیدا کردن آرای مشابه و متعارض است. ابزار گفتار به متن در اختیار تمامی قضات قرار گرفته است که با بیان دادنامه و صورت مجلس آن‌ها را با این ابزار به صورت متن در سامانه‌های قضائی قرار دهند. این ابزار با بهره‌گیری از شرکت‌های دانش‌بنیان و به روزترین روش‌های تبدیل گفتار به متن انجام شده است. با استفاده از ۸ شرکت دانش بنیان و روش‌های هوش مصنوعی امکان احراز هویت غیرحضوری جهت دریافت شناسه قضائی فراهم شده است؛ و در سال ۱۴۰۲ حدود یک‌و نیم میلیون نفر از این طریق شناسه ثنا را دریافت کرده‌اند.
کاظمی‌فرد در مورد سامانه‌ای در راستای کرامت مراجعین گفت: در سامانه سنجش برخط رضایت مردمی پس از برگزاری جلسه رسیدگی از مراجعین درخواست می‌شود که نظر خود را در مورد واحد قضائی مورد مراجعه و نیز عملکرد تک تک همکاران قضائی و اداری حاضر در شعبه ثبت کنند. در سال ۱۴۰۲، چهار و نیم میلیون نظر از طریق این سامانه ثبت شده است. تمامی این نظرها مورد بررسی و پالایش قرار می‌گیرد و نتایج آن در اختیار مقامات عالی قضائیه قرار می‌گیرد و قرار است نتایج آن در نظامات تشویقی و تنبیهی قوه قضائیه استفاده شود.
وی همچنین گفت: سامانه ارتباطات مردمی عدلیه (سامع) محور ارتباطات مردم با قوه قضائیه در فضای مجازی و سفرهای استانی شده است و کارها به سرعت در این سامانه ارجاع می‌شود و افراد می‌توانند وضعیت درخواست خود را به صورت برخط مشاهده کنند. تعداد ۶۷ هزار درخواست مردی در سامانه ارتباط مردمی عدلیه (سامع) ثبت شده است و کلیه فرآیند از درخواست تا پاسخ به متقاضی به صورت الکترونیکی است.